Giống như nhiều bạn cùng trang lứa, Fatmeh, 16 tuổi, một người tị nạn, mơ ước trở thành bác sĩ. Câu chuyện về cuộc sống của Fatmeh và hàng trăm nghìn trẻ em tị nạn tại Thổ Nhĩ Kỳ đã trở nên tươi sáng hơn rất nhiều nhờ một khoản trợ cấp tưởng chừng như ít ỏi chỉ chưa đầy 10 Euro.
Niềm hạnh phúc trên gương mặt Fatmeh khi tiếp tục được tới trường (Ảnh: AFP)
Xuất thân từ thành phố Aleppo của Syria, cô bạn đã chuyển tới sống ở Adana ở miền nam Thổ Nhĩ Kỳ được sáu năm với cha và ba em trai. Để có thể mưu sinh cho gia đình, người cha bán các loại bánh ngọt kiểu Syria và Fatmeh cũng ở nhà phụ giúp cha làm bánh.
"Mình đã bỏ lỡ học kỳ đầu tiên ở trường vì mình cần giúp cha chăm sóc ba em trai và chuẩn bị những chiếc bánh ngọt cho ba bán", cô bạn chia sẻ.
Hiện tại Fatmeh đã được theo học tại trường công ở Adana. Fatmeh là một trong số 460.000 người tị nạn ở Thổ Nhĩ Kỳ - hầu hết là người Syria – được nhận khoản trợ cấp hàng tháng vì mục đích giúp trẻ em được đến trường đúng độ tuổi thay vì phải ra ngoài làm việc.
Số tiền từ 35-50 Lira (đồng tiền của Thổ Nhĩ Kỳ) cho trẻ em trai và 40-60 Lira cho trẻ em gái (khoảng 140 – 260 nghìn đồng) - là một phần của chương trình Chuyển tiền CCT tạo điều kiện cho giáo dục, được tài trợ bởi các nguồn viện trợ quốc tế như Liên minh châu Âu và được quản lý bởi quỹ trẻ em của Liên Hợp Quốc UNICEF, Hội Chữ thập đỏ và chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ.
Khoản tiền nhỏ
Các khoản tiền khiến ta cảm thấy thật ít ỏi, nhưng chúng lại rất có ý nghĩa đối các gia đình nghèo Syria vốn thường sống bằng viện trợ cơ bản hay những công việc tạm bợ, đặc biệt là đối với những gia đình có nhiều trẻ em ở độ tuổi đi học.
“Số tiền cho những gia đình tị nạn Syria bằng các khoản trợ cấp xã hội dành cho các gia đình Thổ Nhĩ Kỳ khác để tránh việc xảy ra khiếu nại rằng người tị nạn Syria được hưởng ưu đãi nhiều hơn’’, Mathias Eick, phát ngôn viên của các hoạt động nhân đạo của EU nói. "Chúng tôi đã chỉ định 86 triệu Euro (tương đương 22,6 nghìn tỷ đồng) cho chương trình này", ông cho biết.
Thổ Nhĩ Kỳ là nơi sinh sống của khoảng 3,5 triệu người tị nạn Syria và hầu hết người được hưởng lợi từ chương trình này là người Syria.
Theo dữ liệu của UNICEF, khoảng 600.000 trẻ em Syria ở độ tuổi đi học đang được giáo dục ở Thổ Nhĩ Kỳ trong khi 400.000 trẻ khác thì không.
Hàng trăm, có lẽ hàng ngàn học sinh đã chính thức đăng ký các lớp học nhưng cuối cùng phải bỏ học để lao vào những công việc để mưu sinh cùng gia đình.
Tại trường của cô bạn Fatmeh ở Adana, các giáo viên đã liệt kê những học sinh vắng mặt và liên lạc với phụ huynh để thuyết phục họ cho con đi học trở lại và chương trình như một sự khích lệ lớn.
"Các thầy cô trường đã có thể thuyết phục cha mình bằng cách giải thích việc nguồn viện trợ có thể giúp cải thiện cuộc sống của chúng tôi", Fatmeh nói. "Thật ra cũng sẽ không khó khăn, cha luôn muốn mình đi học, nhưng chính mình trước đó đã cảm thấy mình cần giúp cha."
Thay đổi lớn
Moussab mười hai tuổi, cũng từ Aleppo, sau khi bỏ lỡ học kỳ đầu tiên đã được trở lại trường học ba tuần trước.
"Ai cũng cần tiền để sống vì vậy mình đã nghỉ học để làm việc trong một xưởng may. Mình kiếm được 500 lira mỗi tháng," cậu bạn nói.
Reem Zeidane, một trong những người quản lý ở trường học, cho biết tháng trước trường đã cố gắng thuyết phục được 45 trong số 150 bạn học sinh đã phải vắng mặt trong các lớp học.
"Khoản thanh toán này tạo ra sự khác biệt lớn cho các gia đình, đặc biệt là những người có bốn hoặc năm đứa con", Zeidane nói.
Chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ và UNICEF cũng đã thiết lập một chương trình giáo dục "không chính quy", bao gồm các khóa học của Thổ Nhĩ Kỳ, dành cho trẻ em tị nạn và thanh thiếu niên đã không được đi học trong ít nhất ba năm.
Là một phần của chương trình này, bạn Ali, 13 tuổi, học những tiết học theo chương trình Thổ Nhĩ Kỳ mỗi sáng tại một trung tâm thanh thiếu niên ở Adana. Vào buổi chiều, bạn trở lại làm việc trong một xưởng xe hơi với mức lương hàng tháng là 400 lira (gần 1,7 triệu đồng).
Cha của Ali, bác Hamza, thất nghiệp sau hai tai nạn tại nơi làm việc và mẹ bạn ấy lại bị ốm. Cùng bốn chị em gái, ba trong số đó đã được đi học ở trường, cậu bạn phải làm trụ cột chính.
"Nếu một ngày nào đó tình hình của gia đình được cải thiện, mình sẽ nghỉ việc và đăng ký đi học", Ali nói.
