Mỗi mùa xuân sang, chúng ta lại được nghe thấy những tiếng chim hót ríu rít nhiều hơn. Vậy tiếng hót của chim có giống giọng hát của con người không? Câu trả lời là không, tiếng chim hót giống với tiếng nói của chúng ta hơn, nó là một dạng giao tiếp của loại chim. Tuy nhiên, cách giao tiếp của những chú chim rất khác so với con người, chúng ta sẽ tìm hiểu tiếng hót được tạo ra như thế nào và ý nghĩa của nó là gì nhé.
Cách những chú chim tạo ra tiếng hót
Một chú chim có thể tự mình tạo ra bản nhạc nhờ vào một bộ phận có tên là syrinx, hay còn gọi là ống minh quản của loài chim. Ống minh quản là một bộ phận chỉ có duy nhất ở loại chim, tương tự như thanh quản ở người. Không loại động vật nào khác có bộ phận này.
Con người và hầu hết các loài động vật đều có thể phát ra âm thanh nhờ thanh quản, là nơi chứa các dây thanh âm. Loài chim cũng có thanh quản, nhưng chúng tạo ra âm thanh nhờ vào minh quản, do vậy loài chim có thể tạo ra những âm thanh đặc biệt.
Minh quản có cách hoạt động tương tự thanh quản nhưng có thêm một số khả năng đặc biệt khác như nó cho phép loài chim có thể phát ra hai nốt nhạc cùng lúc. Đó là lý do vì sao tiếng chim hót lại nghe như một bản nhạc vậy.
Sử dụng minh quản, loại chim có thể tạo ra những bản nhạc du dương từ tiếng hót của mình và lặp đi lặp lại như đoạn nhạc dạo của một bài hát vậy. Loài chim cũng có thể phát ra những tiếng gọi độc lập không mang tính nhạc hay cũng có những loài chim không hề hót líu lo, nhưng có những loài đã trở nên nổi tiếng nhờ vào giai điệu đặc trưng của mình.
Giống như cách chúng ta học chơi nhạc, hầu hết các loài chim học cách hót bằng cách bắt chước những con khác, ghi nhớ và luyện tập. Hầu hết các loài động vật sinh ra đã biết hết những âm thanh mà chúng cần trong cuộc sống, nhưng loài chim lại giống con người, chúng học hót như cách mà chúng ta học nói vậy.
Ý nghĩa đằng sau những tiếng chim
1. Tìm bạn đời
Mùa xuân là mùa sinh sản của nhiều loài chim. Đó là lý do tại sao chúng hót nhiều vào mùa này, tiếng hót là một trong những cách để những chú chim thu hút bạn tình.
Ở nhiều loài, chỉ có những chú chim đực mới có thể hót. Tiếng hót của những chú chim đực sẽ thể hiện sự khao khát của mình trước những con cái. Thông thường, những chú chim đực sẽ chọn cành cây cao nhất làm sân khấu để tiếng hót của nó có thể vang đi xa nhất. Tuy nhiên, trong nghi thức giao phối của một số loài, con đực và con cái sẽ cùng nhau song ca một bản nhạc.
Bài ca tìm bạn sẽ thể hiện được rằng chú chim ấy đang khỏe mạnh và đủ tuổi giao phối. Những chú chim còn non sẽ không thể hót thành thục giai điệu của chúng. Và đối với những loài có tập tính hót song ca thì việc hót cùng nhau sẽ giúp cặp đôi có thể thắt chặt mối liên kết giữa hai cá thể.
Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp đặc biệt khi một số loài chim không hề hót. Ví dụ, kền kền và cò hầu như không thể tạo ra bất kỳ âm thanh này.
2. Đánh dấu lãnh thổ
Tiếng hót còn thể hiện lãnh thổ của loài chim và cũng được dùng để bảo vệ lãnh thổ của chúng. Những chú chim có thể thể hiện sức mạnh của mình bằng việc hót những bản nhạc phức tạp hoặc đơn giản hơn là tăng âm lượng để át đi tiếng hót của đối thủ. Nếu một chú chim muốn chiếm lấy lãnh thổ của con khác, chúng sẽ lắng nghe tiếng hót để đánh giá đối thủ của mình.
3. Giao tiếp với trứng
Nhiều loài chim hót cho trứng của chúng nghe. Và các nghiên cứu chỉ ra rằng hiện tượng này không chỉ có mục đích là dạy cho những chú chim chưa nở giai điệu của giống loài. Ví dụ như ở một số loài, dường như chim bố mẹ dùng tiếng hót để cảnh báo những con của mình về biến đổi khí hậu, gồm cả việc thay đổi nhiệt độ, trước khi những quả trứng nở ra. Kết quả nghiên cứu này cho thấy những tiếng hót này có thể là sự thích nghi thiết yếu của loài chim.
4. Những ý nghĩa khác mà chúng ta chưa biết
Mỗi loài chim thường có giọng hót của riêng mình. Điều đó cho phép một con chim riêng lẻ nghe được tiếng hót và nhận biết có phải cùng loài của mình hay không. Chim hót nhiều nhất trong mùa làm tổ.
Còn có nhiều giả thiết khác về những ý nghĩa đằng sau tiếng hót của những chú chim nhưng chưa được xác nhận bởi nghiên cứu khoa học. Ví dụ như một số giả thiết cho rằng loài chim hót chỉ đơn giản vì chúng thích thế. Thật ra, loài chim thường hót vào lúc bình minh hơn và chúng ta chưa thể tìm ra lý do, nhưng nếu tìm ra thì có lẽ chúng ta cũng sẽ hiểu hơn về tiếng hót của chúng.
