Các bạn ở vùng nông thôn chắc hẳn sẽ nhớ khung cảnh buổi tối yên bình, nằm hè ngắm trời trăng cùng ông bà, xung quanh là tiếng côn trùng kêu và ánh sáng nhấp nháy của loài đom đóm. Đom đóm gắn liền với tuổi thơ của rất nhiều bạn và còn xuất hiện cả trong những câu chuyện cổ tích, ngụ ngôn truyền miệng của dân tộc trong hàng ngàn đời qua.
Tuy nhiên, một thông tin đáng buồn là loài động vật này đang dần biến mất khỏi Trái đất. Nguyên nhân thực sự gây suy giảm số lượng đom đóm vẫn còn là ẩn số.
Tuy nhiên có 3 yếu tố chính đang được các nhà sinh vật học chú trọng nghiên cứu: Sự thu hẹp của môi trường sống, hóa chất độc hại (có xu hướng tồn tại trong môi trường nước nơi đom đóm bắt đầu cuộc sống của chúng) và ô nhiễm ánh sáng.
Sự thu hẹp môi trường sống
Hầu hết các loài đom đóm phát triển như ấu trùng trong gỗ mục nát, nền đất ở rìa ao, suối, và thậm chí ở dưới nước. Đom đóm là động vật tiêu biểu cho vùng ôn đới mặc dù phần lớn chúng sống ở vùng nhiệt và cận nhiệt đới (khoảng 2000 loài). Chúng chủ yếu được nhìn thấy trên các cánh đồng, rừng và đầm lầy. Môi trường ưa thích của chúng là nước ấm, ẩm ướt và gần nước, chẳng hạn như ao, suối và sông, hoặc thậm chí là những vùng đầm lầy.
Đom đóm là những sinh vật có tập tính hoạt động về ban đêm (mặc dù có những loại sống vào ban ngày). Con đực thường có cánh, bay vào những đêm đầu mùa hạ và đa số đều có thể phát sáng ở bụng - đặc điểm nhận dạng chủ yếu của chúng trong đêm tối.
Dân số thế giới ngày càng tăng đồng nghĩa với việc môi trường sống của động vật nói chung và đom đóm nói riêng ngày càng bị thu hẹp. Chừng nào chúng ta còn tiếp tục biến những cánh rừng thành khu công nghiệp, những đồng cỏ thành khu dân cư, số lượng đom đóm sẽ càng suy giảm. Đó là điều chắc chắn.
Ô nhiễm ánh sáng
Bên cạnh sự thu hẹp của môi trường sống, ô nhiễm ánh sáng cũng là mối đe dọa lớn đối với đom đóm. Cả đom đóm đực và cái đều sử dụng ánh sáng rực rỡ phát ra từ bụng để liên lạc với nhau, tìm kiếm bạn, xua đuổi kẻ thù và thiết lập lãnh thổ.
Thế nhưng các nguồn ánh sáng - kể cả ánh sáng bất động, như đèn đường hoặc đèn từ dân, lẫn ánh sáng tạm thời, như đèn pha ô tô - đều khiến đom đóm gặp khó khăn trong giao tiếp với nhau.
Hóa chất độc hại
Theo các chuyên gia, các chất organophosphate (chất hữu cơ có chứa gốc phốt-phát) và neonicotinoid có tác dụng diệt trừ sâu bọ nhưng đồng thời tiêu diệt cả côn trùng có lợi, trong đó có đom đóm.
Bạn có từng nhớ bao lâu rồi mình chưa nhìn thấy đom đóm? Rồi liệu trong tương lai chúng ta có còn được chiêm ngưỡng cánh đồng đom đóm hay không, có còn được ồ lên vì thấy đom đóm nữa không.
