Hẳn bạn sẽ còn nhớ câu chuyện “Nhà bác học và bà cụ”, kể về nguồn cảm hứng giúp Edison sáng tạo ra xe điện rồi đúng không? Từ tâm sự của bà cụ về việc đi xe ngựa khiến cụ muốn “ốm mất”, ông đã nghĩ ra ý định làm một chiếc xe chạy bằng điện.
Thomas Edison là nhà khoa học, nhà sáng chế và một thương nhân đã phát minh rất nhiều thiết bị hữu ích trong cuộc sống của chúng ta. Cùng tìm hiểu những phát minh tuyệt vời của nhà khoa học này nhé!
Máy hát đĩa quay tay
Ngày 29/11/1877, Thomas Edison giới thiệu với công chúng phát minh đầu tiên của mình là chiếc máy hát quay tay. Chiếc máy quay đĩa đầu tiên của ông ghi lại âm thanh trên các trụ bọc thiếc cho chất lượng âm thanh thấp và nó phá hủy luôn đường rãnh ghi âm khi nghe lại nên chỉ có thể nghe được một lần. Bằng cách quấn các lá thiếc quanh ống trụ, và nhờ một mũi kim dao động theo các rung động của âm thanh tạo ra các đường rãnh có độ sâu khác nhau trên các thiếc ông đã ghi lại được bài hát “Mary had a little lamb”. Và bằng cách sử dụng một cây kim và màng rung, Edison đã tái hiện được bản thu âm.
Sau đó, ông phát minh ra ống hình trụ hàng loạt bằng cách tạo ra một khuôn đúc hình trụ nguyên khối của hình trụ gốc thông qua phương pháp mạ điện. Năm 1887, Edison tiếp tục sản xuất hàng loạt các máy hát ống quay hình trụ. Quá trình này kéo dài cho đến tận năm 1890 khi ông sử dụng một loại sáp mà khi cho vào khuôn có thể co lại lúc nguội, giúp lấy ra dễ dàng. Về mặt lý thuyết, các ống quay hình trụ của Edison có thời lượng ghi/phát từ 2 đến 4 phút, thu với tốc độ 160 vòng/phút. Tất cả chỉ đủ sức ghi lại một bản nhạc duy nhất.
Việc ghi lại âm và phát âm được thực hiện hoàn toàn bằng cơ học với sự hiện diện của chiếc kèn kim loại to tướng và bóng loáng. Khi ghi âm, chiếc kèn có nhiệm vụ “gom” âm thanh lại để tạo nên áp suất lớn cho kim ghi có thể ghi được. Ngược lại, khi phát âm, người ta lại phải dùng chiếc kèn theo hướng ngược lại để khuếch đại âm thanh lên mức có thể nghe được.
Đèn sợi đốt
Năm 1879, Thomas Edison nảy ra một ý tưởng mới và phát minh ra một chiếc đèn có sức chịu đựng cao trong một môi trường chân không lớn, nó sẽ cháy sáng hàng trăm giờ.
Tháng 1/1879, tại phòng thí nghiệm của mình tại Menlo Park, Edison đã chế tạo bóng đèn điện sợi đốt đầu tiên. Đèn phát sáng khi dòng điện đi qua dây tóc mỏng platin đặt trong một bóng thủy tinh hút chân không để chống ôxy hóa. Lúc đó, đèn chỉ cháy trong vài giờ. Chiếc đèn hiệu quả đầu tiên dùng dây tóc là sợi vải tẩm carbon. Trưa ngày 21/10/1879, mẫu đèn đầu tiên của Edison đã cháy trong 45 giờ. Ngày hôm sau Edison bắt đầu thí nghiệm mới dùng bìa các tông tẩm carbon làm dây tóc. Cuối cùng, sau bao sự tìm tòi miệt mài không ngừng nghỉ, vào ngày 31/12/1879, Edison đã công bố phát minh đèn sợi đốt của mình trước công chúng và làm thay đổi hoàn toàn thế giới lúc đó.
Mặc dù, các nhà lịch sử Robert Friedel và Paul Israel đã liệt kê 22 nhà phát minh loại đèn này trước Joseph Swan và Thomas Edison nhưng họ kết luận rằng phiên bản đèn sợi đốt của Edison hơn các phiên bản khác do kết hợp ba yếu tố: vật liệu đốt hiệu quả hơn, độ chân không trong bóng đèn cao hơn các phiên bản khác và điện trở cao hơn.
Công tơ điện
Mỗi hộ gia đình ngày nay đều sử dụng một thiết bị đo số điện tiêu thụ gọi là công tơ điện. Edison được coi là cha đẻ của thiết bị này bằng phát minh của ông vào năm 1881 để giải quyết vấn đề đo đạc lượng điện năng sử dụng cho gia đình hay doanh nghiệp lúc bấy giờ.
Công tơ điện phân sử dụng hiệu ứng điện phân của dòng điện để đo tổng lượng điện năng thay cho việc đo thời gian cấp điện năng ở kiểu trước đây. Công tơ điện kiểu này thực chất là một cơ cấu điện phân, được đấu vào tải thông qua shunt, trong công tơ có các zắc cài được lắp đặt trong dung môi lỏng là hóa chất điện phân và các tấm kẽm dùng để đo điện năng sẽ được làm sạch trước khi sử dụng. Một tấm dùng để lấy số liệu đo chính còn tấm kia để kiểm chứng so với hiện trạng ban đầu.
Vào thời điểm bắt đầu chu kỳ tính tiền điện, các tấm kẽm được tẩy sạch và cân cẩn thận bằng cân trong phòng thí nghiệm rồi cắm vào các zắc đặt trong chất điện phân. Khi có dòng điện chạy qua chất điện phân sẽ tạo ra một lượng kẽm phủ đọng lại trên tấm kia. Đến cuối kỳ tính tiền điện, đem các tấm kẽm cân lại một lần nữa. Sự khác biệt về trọng lượng kẽm giữa hai lần cân sẽ biểu trưng cho tổng lượng điện năng đã đi qua. Công tơ điện này được hiệu chỉnh sao cho đơn vị thanh toán sẽ tương đương với đơn vị đo thể tích khí đốt là feet khối.
Sau này Edison có bổ sung thêm bộ đếm cơ khí để giúp cho việc đọc chỉ số. Công tơ điện kiểu này vẫn được sử dụng cho đến tận cuối thế kỷ thứ 19 và được cải tiến thành chiếc công tơ hiện đại ngày nay sử dụng.
Cầu chì
Tiếp tục một phát minh về điện của Edison là cầu chì. Cầu chì là một phần tử hay thiết bị bảo vệ mạch điện bằng cách làm đứt mạch điện. Cầu chì được sử dụng nhằm phòng tránh các hiện tượng quá tải trên đường dây gây cháy, nổ.
Trong tiếng Anh, fuse (cầu chì) có nghĩa gốc là "tự tan chảy". Cầu chì thực hiện theo nguyên lý tự chảy hoặc uốn cong để tách ra khỏi mạch điện khi cường độ dòng điện trong mạch tăng đột biến. Để làm được điều này, điện trở của chất liệu làm dây cầu chì cần có nhiệt độ nóng chảy, kích thước và thành phần thích hợp.Thành phần không thể thiếu trong một cầu chì là một dây chì mắc nối tiếp với hai đầu dây dẫn trong mạch điện. Vị trí lắp đặt cầu chì là ở sau nguồn điện tổng và trước các bộ phận của mạch điện, mạng điện cần được bảo vệ như các thiết bị điện,...Các thành phần còn lại bao gồm: hộp giữ cầu chì, các chấu mắc, nắp cầu chì, v.v... được thay đổi tùy thuộc vào loại cầu chì cũng như mục đích thẩm mỹ.
Máy chiếu phim
Không chỉ biết đến với những phát minh nổi tiếng về điện, Thomas Edison còn gây ngạc nhiên cho nhân loại trong lĩnh vực điện ảnh, đặt nền móng cho điện ảnh sau này khi phát minh ra máy chiếu phim và tạo ra những thước phim đầu tiên năm 1894.
Vào một buổi chiều năm 1887, Thomas Armat tới thăm Edison và đưa cho nhà phát minh xem một máy chiếu hình, Edison nhận ra ngay giá trị của nó. Ông đã bỏ ra 4 năm công sức vào việc cải tiến máy chiếu bóng và chế tạo máy chiếu phim và như vậy, đã mở đầu cho một ngành kỹ nghệ rộng lớn trên thế giới, chuyên cung cấp món giải trí bình dân nhất.
Edison đăng ký bằng sáng chế cho Kinetoscope, một chiếc máy chiếu phim khá đồ sộ và chỉ chiếu được cho một người xem. Mọi phát minh của thế kỷ trước, bây giờ chúng ta nhìn lại chỉ thấy sao mà nó đơn giản thế: máy làm cho một chuỗi hình ảnh chạy qua một nguồn sáng để tạo thành ảnh động. Nhưng Kinetoscope là một phát minh quan trọng. Mọi thiết bị chiếu phim hiện nay đều dựa vào nguyên lý hoạt động của nó. Bộ phim đầu tiên trong lịch sử được đăng ký bản quyền ở Mỹ, được chiếu bởi Kinetoscope chỉ kéo dài có 5 giây. Nó mô tả cảnh Fred Ott, một nhân viên của Edison, hít một nhúm thuốc lá bột vào mũi rồi sau đó hắt xì hơi.
Kinetoscope không phải là máy chiếu phim, nhưng đã giới thiệu phương pháp tiếp cận cơ bản có thể trở thành tiêu chuẩn cho tất cả các chiếu phim trước khi video xuất hiện, bằng cách tạo ra ảo giác về chuyển động bằng cách truyền một dải màng đục lỗ mang các hình ảnh liên tiếp qua nguồn ánh sáng với màn trập tốc độ cao.
Máy ghi âm
Trong khi phát micro nút Carbon của mình, Edison đã có ý tưởng tạo ra một cỗ máy có thể ghi và phát lại tin nhắn điện thoại. Ý niệm đó khiến ông tưởng tượng mình có thể ghi âm không chỉ giọng nói mà cả âm nhạc và các âm thanh khác, bằng cách sử dụng âm thanh để rung màng loa và đẩy một cây bút tạo ra vết lõm trên một hình trụ được phủ bằng giấy sáp được quay bằng tay quay.
Vào cuối năm 1877, ông đã nhờ một thợ máy chế tạo thiết bị, sử dụng giấy thiếc thay cho sáp và Edison đã ghi lại vần điệu. Năm sau, ông được cấp bằng sáng chế cho thiết kế, bao gồm một cây kim nhẹ hơn để tìm các lùm cây và truyền rung động đến một màng loa thứ hai, tái tạo giọng nói của con người.
