Thực tế thì tiền thân của quả dưa hấu không hề có vỏ xanh, ruột đỏ và ngọt ngào như bạn vẫn thấy hiện nay đâu. Theo nhà thực vật học tại Đại học Ludwig Maximilian, Susanne Renner, bộ gene hiện đại của dưa hấu thuần hóa có liên quan mật thiết với loại hoang dã Sudan. Dưa hấu hoang dã Sudan có một số khác biệt đáng chú ý so với phiên bản thuần hóa. Thịt dưa có màu trắng và không ngọt lắm, nó chủ yếu được dùng làm thức ăn gia súc.
Tuy nhiên, sự tương đồng về gene giữa hai loài đã khiến các nhà nghiên cứu kết luận rằng quả dưa ở Sudan có lẽ là tiền thân của dưa hấu đã được thuần hóa với màu đỏ và ngọt.
Nhiều khả năng, tổ tiên của chúng ta đã trồng các biến thể không đắng của dưa hấu dại và do đó tăng độ ngọt của nó qua nhiều thế hệ thông qua quá trình thuần hóa. Màu đỏ có lẽ cũng là nhờ chọn lọc nhân tạo, trong đó người nông dân có thể ưa chuộng và lai tạo chọn lọc trái đỏ.
Quá trình này xảy ra vào thời gian và nền văn minh nào thì ít rõ ràng nhưng cô Renner đã cố gắng trả lời câu hỏi này. Cô cho rằng vị trí địa lý của loài dưa hấu hoang dã gần họ hàng ở Sudan có lẽ không phải là một sự trùng hợp ngẫu nhiên.
Có nhiều bằng chứng cho thấy dưa hấu rất có thể đã được thuần hóa trong thời Ai Cập cổ đại hoặc trong khoảng cách giao thương của đế chế cổ đại. Susanne Renner tìm thấy hình ảnh một loại quả giống dưa hấu trên bức tranh lăng mộ Ai Cập cổ đại, được cho là hơn 4.300 năm tuổi. Hình ảnh ban đầu được xuất bản vào năm 1912, nhưng trước đó không ai hiểu nó là một quả dưa hấu.
Trong một ngôi mộ riêng biệt, một hình ảnh khác cho thấy dưa hấu được cắt trên khay cùng với các loại trái cây ngọt khác, giống như nho. Nhận thức này cùng với những phát hiện về gene của Renner, bắt đầu vẽ nên bức tranh về những người Ai Cập cổ đại đang thưởng thức những quả dưa hấu ngọt và đã được thuần hóa.
Renner cho biết: "Những người Nubia cổ đại sống ở Sudan ngày nay thường bị coi thường hơn so với người Ai Cập. Có thể là người Numbia cổ đại đã thuần hóa nó và buôn bán với người Ai Cập cổ đại hoặc cũng có thể là người Ai Cập, nhưng những gì nghiên cứu của tôi cho thấy rằng ở đâu đó trong vùng này, dưa hấu đã được thuần hóa đầu tiên và người Ai Cập cổ đại đã ăn chúng".
Hanno Schaefer, giáo sư về đa dạng sinh học thực vật tại Đại học Kỹ thuật Munich (Đức), cho biết, về mặt lịch sử đó là một phát hiện rất quan trọng.
"Rõ ràng là chúng ta đã bỏ quên khu vực Bắc Phi. Chúng ta đã tập trung quá nhiều vào vùng Lưỡi liềm màu mỡ, nơi có nguồn gốc ngũ cốc và hạt (hạt họ đậu ăn được), nhưng chúng ta cần đầu tư nhiều nguồn lực hơn vào nghiên cứu ngành nông nghiệp của Bắc Phi và thêm những phát hiện đó vào bằng chứng khảo cổ học", Schaefer nói.
