"Chi chi chành chành/ Cái đanh thổi lửa..." là những câu đồng dao quen thuộc dường như gắn chặt với tuổi thơ của mỗi người. Những câu hát này ở trong trò chơi được thực hiện từ 2 người trở lên.
Một người sẽ xòe bàn tay của mình ra và những người khác dùng ngón trỏ đặt vào lòng bàn tay. Sau đó, người xòe bàn tay sẽ hát thật nhanh bài đồng dao và khi đến từ cuối cùng là "ập" thì nắm lại để "túm" lấy những ngón trỏ kia. Nếu ai không rút kịp tay thì người đó sẽ thua.
Đa số chúng ta đọc thuộc làu làu nhưng chỉ nghĩ đơn giản đây là bài hát vui cho trẻ thơ mà không nhiều người biết được ý nghĩa thực sự của nó. Mới đây, một trang fanpage đã tung ra loạt ảnh tranh vẽ hoạt hình để chỉ ra câu hát đúng và ý nghĩa ẩn sau bài đồng dao quá đỗi quen thuộc này.
Theo đó, phiên bản có lẽ nhiều người từng nghe nhất là "Chi chi chành chành/ Trái chanh (cái đanh) thổi lửa/ Con ngựa chết trương/ Ma vương ngũ đế/ Bác dế đi tìm/ Ù à ù ập…
Thế nhưng, phiên bản này rất khác so với phiên bản gốc. Trong sách Kinh Thi Việt Nam của nhà văn Trương Tửu có giải thích, bài vè này được ghi lại trong giai đoạn lịch sử những năm 1856 - 1888 khi đất nước rơi vào cảnh loạn lạc, bị giặc Pháp xâm lược, triều đình rối loạn. Và bài đồng dao gốc phải là "Chu tri rành rành/ Cái đanh nổ lửa/ Con ngựa đứt cương/ Ba vương tập đế/ Cấp kế đi tìm/ Hú tim bắt ập".
Và bài viết này sau khi được chia sẻ đã thu hút đến hơn 10 nghìn lượt tương tác và hàng nghìn lượt bình luận từ cư dân mạng. Phần lớn mọi người đều tỏ ra bất ngờ trước sự thật của bài đồng dao này. Dành cho những bạn chưa biết ý nghĩa thực sự của bài đồng dao này:
Chu tri rành rành có nghĩa là bố cáo cho mọi người đều biết.
Cái đanh nổ lửa nói về tiếng súng của quân đội Pháp bắn vào Đà Nẵng.
Con ngựa đứt cương chỉ việc băng hà của vua Tự Đức vào năm 1883 và sự rối loạn của triều đình Huế lúc bấy giờ.
Ba vương tập đế nói về việc trong vòng chưa đầy 1 năm từ tháng 9/1884 sau khi vua Tự Đức mất, đã có liên tiếp 3 vị vua thay nhau lên ngôi là Hiệp Hòa, Kiến Phúc và Hàm Nghi.
Cấp kế đi tìm nói về việc Tôn Thất Thuyết vì bị Thống Chế De Coursy xử ép nên đêm 22/5/1885 liều đánh úp dinh Khâm Sứ và đồn Mang Cá ở Huế. Việc thất bại, Thuyết đem vua đi trốn rồi truyền hịch Cần Vương đi khắp nơi. Quân Pháp một mặt lo dẹp loạn, một mặt cấp tốc cho người đi tìm vua Hàm Nghi để làm yên lòng dân.
Hú tim bắt ập chỉ vào việc tên Trương Quang Ngọc làm phản, cùng với suất đội hầu cận vua Hàm Nghi là Nguyễn Đình Tình, nửa đêm 26/9/1888 cùng 20 thủ hạ xông vào chỗ vua tạm trú ở làng Tả Bảo, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình, bắt vua trong lúc đang ngủ.
