Tin giáo dục hôm nay, trong một số khu vực ở Hoa Kỳ, mối quan tâm về việc đào tạo số lượng tiến sĩ về khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) của Trung Quốc đang ngày càng tăng và nhanh chóng bắt kịp số lượng so với Hoa Kỳ. Điều này có thể có tác động đến sự dẫn đầu của Hoa Kỳ, đặc biệt là các lĩnh vực nghiên cứu đóng góp cho an ninh quốc gia.
Nhiều ý kiến của các chuyên gia giáo dục cho rằng mặc dù trình độ chuyên môn ở cấp độ Tiến sĩ , thế giới luôn ưu tiên ở hai quốc gia là Hoa Kỳ và Trung Quốc, nhưng việc tập trung quá mức vào các con số không nhất thiết cho thấy năng lực nghiên cứu của một quốc gia ở cấp độ toàn cầu.
Một báo cáo mới của Trung tâm An ninh và Công nghệ mới nổi (CSET) của Đại học Georgetown ở Mỹ được công bố vào tháng 8 cho biết hiện tại những Đại học của Trung Quốc tốt nghiệp khoảng 3 tiến sĩ STEM so với mỗi hai người đã tốt nghiệp tại đại học Mỹ mỗi năm. Báo cáo dự đoán rằng, đến năm 2025, Trung Quốc sẽ tạo ra gấp đôi số tiến sĩ STEM của Mỹ.
“Dựa trên mô hình tuyển sinh hiện tại, chúng tôi dự kiến vào năm 2025, các trường đại học Trung Quốc sẽ đào tạo hơn 77,000 tiến sĩ STEM tốt nghiệp mỗi năm so với xấp xỉ 40,000 của Mỹ. Nếu sinh viên quốc tế ngoại trừ tổng của Mĩ, tiến sĩ STEM của Trung Quốc tốt nghiệp sẽ nhiều hơn đối tác Mỹ 3:1”, báo cáo cho biết.
“Với quy mô đầu tư của Trung Quốc vào giáo dục đại học và sự cạnh tranh công nghệ ngày càng cao giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, khoảng cách trong việc đào tạo Tiến sĩ STEM có thể làm suy yếu nền kinh tế và an ninh quốc gia dài hạn của Hoa Kỳ”, đồng thời thừa nhận rằng con số sinh viên tốt nghiệp tiến sĩ mà một quốc gia đào tạo chỉ là một chỉ số đánh giá khả năng cạnh tranh trong tương lai trong các lĩnh vực STEM.
Jack Corrigan, một trong những tác giả của báo cáo, chia sẻ trên University World News: “Chúng ta đang sống trong một thế giới mà kinh tế và an ninh quốc gia của một đất nước đang ngày càng phụ thuộc vào khả năng phát triển và sử dụng công nghệ tiên tiến trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, sinh học tổng hợp, lượng tử. điện toán - tất cả các công nghệ mới nổi.
- Và để phát triển và triển khai những công nghệ đó, các quốc gia cần được tiếp cận với một nguồn nhân tài STEM lớn, có kiến thức và được đào tạo bài bản.
- Tiến sĩ, mà chúng tôi đặc biệt tập trung vào trong bài báo này, đại diện cho một phần nhỏ nhưng quan trọng của lực lượng lao động đó. Họ chịu trách nhiệm dẫn dắt rất nhiều nghiên cứu và phát triển [R&D] thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ khác nhau này” ông nói.
Chuyên gia Corrigan giải thích rằng một quốc gia “không nhất thiết phải trở thành người chơi thống trị trong một lĩnh vực công nghệ cụ thể chỉ đơn giản là nhờ có nhiều Tiến sĩ STEM hơn; có rất nhiều yếu tố kinh tế ảnh hưởng đến các cân nhắc chính trị ảnh hưởng đến sự lớn mạnh của một quốc gia. Nhưng nhìn cụ thể qua lăng kính tài năng này, bạn cần một số lượng Tiến sĩ STEM nhất định để giữ cho bánh xe đổi mới quay”.
Quỹ đạo tăng trưởng Tiến sĩ của Trung Quốc:
Tin giáo dục hôm nay, Trung Quốc đã tập trung vào chiến lược đào tạo tiến sĩ STEM từ hơn hai thập kỷ nay. Từ năm 2003 đến năm 2007, chính phủ Trung Quốc đã thiết lập hơn 1.300 chương trình đào tạo tiến sĩ mới tại hàng chục học viện mà trước đây chưa triển khai chương trình tiến sĩ. Trong khoảng thời gian đó, số sinh viên tốt nghiệp Tiến sĩ STEM hàng năm ở Trung Quốc đã tăng hơn gấp đôi.
Sự tăng trưởng về số lượng tiến sĩ sau đó đã chậm lại do chính phủ Trung Quốc tập trung lại nỗ lực cải thiện chất lượng giáo dục đại học, nhưng giáo dục đại học do nhà nước tài trợ đã mở rộng trở lại trong những năm gần đây, với chi tiêu cho giáo dục đại học gần như tăng gấp đôi từ năm 2012 đến năm 2021, nên đã thúc đẩy tăng một số lượng tuyển sinh tiến sĩ mới. Sau đó, từ năm 2016 - 2019, số lượng sinh viên nhập học chương trình tiến sĩ STEM tại các trường đại học Trung Quốc đã tăng gần 40%, từ 59.670 lên 83.134.
David Zweig, giáo sư danh tiếng tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hồng Kông, ông cũng là một chuyên gia về nhân tài của Trung Quốc chia sẻ trên University World News, cho biết: “Trung Quốc có lợi thế lớn về số lượng. Nhưng con số không nhất thiết có nghĩa là chất lượng. Việc đào tạo số lượng lớn tiến sĩ STEM cho thấy Trung Quốc chắc chắn có khả năng cạnh tranh, nhưng đó không phải là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang vượt qua vị thế bá chủ [Mỹ]”.
Denis Simon, cố vấn cấp cao của hiệu trưởng trường Đại học Duke và là cựu phó hiệu trưởng Đại học Duke Kunshan, Trung Quốc, cho biết: “Có đủ số lượng cá nhân tài năng là yếu tố cần nhưng không đủ để quyết định năng lực đổi mới”.
Số lượng so với chất lượng
Tin giáo dục hôm nay, báo cáo của CSET lưu ý rằng khó có thể đánh giá mức độ mà các chương trình Tiến sĩ Trung Quốc đang đào tạo ra những sinh viên tốt nghiệp có kiến thức và kỹ năng tiên tiến, mặc dù các tác giả gốc Trung Quốc đang tạo ra một tỷ lệ ngày càng lớn các ấn phẩm STEM hàng đầu - và đã vượt quá các tác giả có trụ sở tại Hoa Kỳ trong một số lĩnh vực nhất định, bao gồm một số lĩnh vực phụ của trí tuệ nhân tạo.
Trong những năm gần đây, một phần nhỏ số sinh viên tốt nghiệp Tiến sĩ của Trung Quốc đến từ các trường đại học “Double First Class” cấp cao nhất của Trung Quốc, trong khi khoảng 80% đến từ các trường đại học do các bộ quốc gia quản lý. Theo báo cáo CSET, chỉ có khoảng 20% đến từ các trường đại học địa phương hoặc do tư nhân quản lý, có chất lượng trung bình thấp hơn.
Đại học Thanh Hoa, ngôi trường danh tiếng nhất Trung Quốc
“Từ năm 2015 - 2019, số lượng sinh viên vào học chương trình Tiến sĩ tại các trường đại học do các bộ, ngành trung ương quản lý đã tăng xấp xỉ 34%, từ 59.039 lên 79.031. Báo cáo CSET cho biết, nhóm các trường đại học này chiếm khoảng 65% tổng số sinh viên đăng ký tiến sĩ lần đầu tiên trên khắp Trung Quốc trong thời kỳ đó.
“Cảm nhận của tôi là những sinh viên tốt nghiệp Tiến sĩ STEM được đào tạo trong các trường đại học hàng đầu của Trung Quốc thực sự có năng lực cao với tư cách là nhà nghiên cứu,” Simon lưu ý. “Vấn đề kéo dài là liệu những ngày này những sinh viên giỏi nhất có ở lại Trung Quốc thay vì đi đào tạo ở nước ngoài hay không”.
Chuyên gia Denis Simon cũng chia sẻ thêm: “Chúng ta đã bước vào một thời kỳ của nền kinh tế thế giới được xác định bởi sự xuất hiện của cuộc chiến tranh giành nhân tài. Cả Trung Quốc và Mỹ đều là trung tâm của cuộc chiến đó”.
Sinh viên quốc tế
Báo cáo của CSET lưu ý rằng “một lợi thế chiến lược quan trọng” của hệ thống giáo dục đại học Hoa Kỳ là khả năng thu hút nhân tài quốc tế.
Tin giáo dục hôm nay, nhiều nghiên cứu và nguồn dữ liệu cho thấy rằng ít nhất 75% sinh viên tốt nghiệp Tiến sĩ STEM đã từng ở lại Mỹ ít nhất 10 năm. Để so sánh, Trung Quốc thu hút tương đối ít sinh viên quốc tế và không rõ có bao nhiêu sinh viên tốt nghiệp Tiến sĩ quốc tế từ các trường đại học Trung Quốc ở lại Trung Quốc sau khi tốt nghiệp.
Đại học Harvard - Ngôi trường danh tiếng thế giới
Trong khi sinh viên quốc tế chiếm khoảng 42% sinh viên tốt nghiệp Tiến sĩ STEM ở Hoa Kỳ từ năm 2010 đến năm 2019, với tỷ lệ đặc biệt cao trong khoa học máy tính và kỹ thuật.
Ngược lại, phần lớn các tiến sĩ tốt nghiệp từ các trường đại học Trung Quốc là công dân Trung Quốc. Theo số liệu của Bộ Giáo dục Trung Quốc, sinh viên quốc tế chỉ chiếm khoảng 7% số sinh viên nhập học tiến sĩ ở Trung Quốc vào năm 2018, và tỷ lệ này thấp hơn trong những năm trước đó.
Ông Denis Simon cho biết: “Các sinh viên từ nước ngoài mang theo những ý tưởng mới, quan điểm mới và cách tiếp cận mới vào môi trường phòng thí nghiệm. Kinh nghiệm độc đáo của họ khi giải quyết các vấn đề đa dạng giúp mở ra những cách giải quyết vấn đề hiện có.
- Một cách quan trọng mà chúng tôi [ở Mỹ] đã bù đắp cho những thiếu sót về số lượng của chúng tôi trong quá khứ là với chính sách nhập cư của chúng tôi - sinh viên đến từ Đông, Đông Nam và Nam Á đã lấp đầy nhiều khoảng trống của chúng tôi trong khoa học máy tính và kỹ thuật, khoa học đời sống và vật liệu mới. ”
Tuy nhiên, chuyên gia Denis Simon cũng cảnh báo, “nhiều vấn đề chưa được giải quyết vẫn tồn tại do chính sách nhập cư của Mỹ đang hỗn loạn, cộng với những lo ngại về an ninh quốc gia mới về sinh viên và học giả từ Trung Quốc”.
Và: “Rõ ràng, trong thời đại thúc đẩy đổi mới, khả năng sẵn có và việc sử dụng nhân tài là những yếu tố quyết định sự thành công và tiến bộ của tất cả các quốc gia”.
