Những trò chơi dân gian trong các dịp lễ Tết đã ăn sâu vào tiềm thức tuổi thơ của biết bao thế hệ người Việt. Những trò chơi đó không đơn thuần là vui chơi bình thường mà nó còn chứa đựng những nét đẹp văn hóa và mang giá trị truyền thống dân tộc. Hãy cùng Thieunien.vn tìm hiểu về các trò chơi dân gian trong dịp Tết cổ truyền ở nước ta nhé!
1. Ô ăn quan
Ô ăn quan (ô quan hay ô làng) là trò chơi dân gian quen thuộc, hấp dẫn gắn liền với tuổi thơ của hầu hết chúng ta. Trò chơi ô ăn quan mang đến cho người chơi nhiều ích lợi như rèn luyện tính kiên trì, tính toán và ghi nhớ nên được cả trẻ nhỏ và người lớn yêu thích.
Luật chơi cơ bản, cách chiến thắng:
- Người chơi sẽ dùng tất cả số quân trong một ô bất kỳ trong số 5 ô vuông thuộc quyền kiểm soát của mình. Sau đó, người chơi lần lượt rải quân vào các ô (mỗi ô 1 quân) bắt đầu từ ô gần nhất và có thể rải ngược hay xuôi chiều kim đồng hồ tùy ý.
- Khi rải hết quân cuối cùng, nếu liền sau đó là một ô vuông có chứa quân thì tiếp tục dùng tất cả số quân đó để rải tiếp theo chiều đã chọn. Nếu liền sau đó là một ô trống (không phân biệt ô quan hay ô dân) rồi đến một ô có chứa quân thì người chơi sẽ được ăn tất cả số quân trong ô đó.
- Cuộc chơi sẽ kết thúc khi toàn bộ dân và quan ở hai ô quan đã bị ăn hết. Người thắng cuộc là người mà khi cuộc chơi kết thúc có tổng số dân quy đổi nhiều hơn. Tùy theo luật chơi từng địa phương hoặc thỏa thuận giữa hai người chơi nhưng phổ biến là 1 quan được quy đổi bằng 10 dân hoặc 5 dân.
2. Kéo co
Kéo co hay kéo dây là một môn thể thao và là một trò chơi dân gian được gìn giữ cho đến ngày nay. Kéo co không chỉ là môn thể thao rèn luyện sức khỏe mà còn là mang tính đồng đội, tôn vinh sức mạnh tập thể. Trò chơi đem lại niềm vui, sự thoải mái cho mọi người khi tham gia và thường được chơi trong các dịp lễ hội hoặc ngày Tết.
Luật chơi cơ bản, cách chiến thắng:
- Người chơi cũng chia làm hai phe, mỗi phe cùng dùng sức mạnh để kéo cho được bên kia ngã về phía mình, giữa sợi dây có buộc một cái khăn đỏ, bên nào kéo đoạn dây có buộc khăn đỏ qua vạch của mình trước là thắng.
3. Bịt mắt bắt dê
Bịt mắt bắt dê là một trò chơi dân gian có từ lâu đời ở Việt Nam, luôn là trò được yêu thích trong các dịp vui như hội đầu xuân, Tết Nguyên đán. Ngoài ra, đây cũng là trò chơi phổ biến của trẻ em Việt vì sự đơn giản và vui nhộn.
Luật chơi cơ bản, cách chiến thắng:
- Cách 1: Tất cả người chơi cùng oẳn tù tì hoặc chọn một người xung phong bịt mắt đi bắt dê. Còn những người xung quanh đứng thành vòng tròn rộng. Người chơi chạy xung quanh người bịt mắt cho đến khi người đó hô "đứng lại" thì dừng. Người bịt mắt đi quanh vòng tròn và bắt một người bất kỳ, người chơi cố tạo ra tiếng động để người bịt mắt mất phương hướng khó phán đoán. Cho đến khi người bịt mắt bắt được và đoán đúng tên một ai đó thì người đó phải thế chỗ cho người bịt mắt. Nếu không bắt được ai lại hô bắt đầu để mọi người di chuyển.
- Cách 2: Chọn hai người vào chơi, một người làm dê, một người đi bắt dê. Cả hai cùng đứng trong vòng tròn và bịt mắt, đứng quay lưng vào nhau. Sau đó nghe theo hiệu lệnh, người làm dê vừa di chuyển vừa kêu "be be" để người bắt dê đoán và đuổi bắt. Những người đứng xung quanh hò reo tạo không khí sôi động. Nếu bắt được dê thì người làm dê phải trở thành người bắt và một người khác ở hàng rào vào làm dê.
4. Chơi đánh đu
Chơi đánh đu là trò chơi đòi hỏi tính khéo léo, nhanh nhẹn cũng như sự kết hợp ăn ý giữa 2 người chơi. Đây là trò chủ yếu diễn ra vào mùa xuân, đặc biệt trong dịp Tết Nguyên đán thường dành cho các cặp trai gái trong làng.
Luật chơi cơ bản, cách chiến thắng:
- Có nhiều cách đu nhưng phổ biến nhất vẫn là đu đơn và đu đôi. Đu đơn nữ thường thể hiện sự nhịp nhàng, nhẹ nhàng và duyên dáng của người chơi, đu đơn nam thường thể hiện sự khỏe mạnh, bay bổng và thường đu cao tít lên.
5. Đập niêu đất
Đập niêu đất không con là trò chơi xa lạ đối với người Việt nói chung, trẻ con Việt Nam nói riêng. Đây là trò chơi dân gian khá phổ biến vào dịp hội làng lớn, đặc biệt là Tết nguyên đán.
Luật chơi cơ bản, cách chiến thắng:
- Trò chơi đập niêu thường được tổ chức ở các sân lớn. Trước khi chơi, người ta thường đặt giữa sân hai chiếc cột cách nhau 5m. Ở hai đầu thân cột được nối bằng sợi dây thừng để làm giá treo niêu. Điểm xuất phát cách giá treo niêu khoảng 3 - 5m.
- Trước khi tham gia trò chơi, người chơi được trọng tài trao cho người chơi một gậy dài khoảng 50cm. Những người tham gia trò chơi sẽ bị bịt mắt và đứng ở vạch xuất phát. Họ sẽ tự ước lượng khoảng cách và tiến lên phía trước để đập trúng chiếc niêu treo trên dây. Người nào đập trúng niêu sẽ có một phần thưởng được ghi trong mẫu giấy nhỏ của niêu vỡ đó.
