Việt Nam và hầu hết các nước trên thế giới đang oằn mình ứng phó với đại dịch COVID-19. Hàng trăm triệu người nhiễm, hàng triệu ca tử vong đã cho thấy mức độ khốc liệt của đại dịch lần này.
Trên thực tế, trong suốt chiều dài lịch sử, con người chứng ta đã trải qua nhiều trận dịch bệnh thảm khốc tương tự.
Dịch bệnh Athens
Athens là đại dịch đầu tiên được ghi nhận trong năm 430 TCN, diễn ra trong bối cảnh chiến tranh Peloponnesian. Triệu chứng của Athens khá giống thương hàn gồm: sốt dữ dội, khát nước, cổ họng và lưỡi bị sưng viêm, da đỏ và có nhiều vết bầm tím.
Thành phố Athens, Hy Lạp là nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất của địch bệnh này. Sau 4 năm hoành hành, dịch Athens đã khiến ¼ dân số và binh lính thành phố này tử vong.
Đại dịch hạch Antonine
Đại dịch Antonine đã biến Rome cổ đại từ đế chế hùng mạnh nhất thời bấy giờ thành địa ngục.
Ở giai đoạn đỉnh cao của đại dịch, có tới 3.000 người La Mã cổ đại chết mỗi ngày, trong đó 2.000 người tại Rome. Kết thúc dịch, tổng cộng 5 triệu người đã chết, nhưng đến nay người ta vẫn chưa chắc chắn về nguyên nhân gây ra thảm hoạ này.
Các triệu chứng của dịch bao gồm sốt, đau họng, tiêu chảy và xuất hiện các vết loét mưng mủ ở giai đoạn cuối.
Đại dịch hạch Cyprian
Được đặt theo tên của Thánh Cyprian, một giám mục của Carthage (một thành phố ở Tunisia), người đã mô tả dịch bệnh là dấu hiệu của ngày tận thế , bệnh dịch Cyprian ước tính đã giết chết 5.000 người mỗi ngày ở Rome.
Bệnh dịch hạch Justinian
Năm 541, bệnh dịch hạch Justinian xuất hiện ở Ai Cập sau đó lây lan khắp Palestine và đế quốc Byzantine (nằm ở phía đông của đế quốc La Mã sau này) rồi lan đến vùng Địa Trung Hải cướp đi sinh mạng của hơn 40% dân số trong thành phố Constantinople và 1/4 dân số ở phía đông Địa Trung Hải, khiến tổng số nạn nhân lên đến hơn 50 triệu người (chiếm 26% dân số thế giới).
Đế quốc Byzantine bị tàn phá bởi bệnh dịch hạch, rồi từ đây bắt đầu suy tàn.
Đại dịch “Cái chết đen”
Năm 1350, 1/3 dân số thế giới, khoảng 75 triệu người qua đời vì đại dịch “Cái chết đen. Bệnh dịch này được gây ra bởi một chủng vi khuẩn có tên là Yersinia Pestis, bắt nguồn từ châu Á, sau đó theo đoàn người di cư, thương nhân và các đoàn lữ hành về phía tây rồi lây lan sang khắp châu Âu và cả châu Phi.
Bệnh đậu mùa
Năm 1492, người Tây Ban Nha xuất hiện tại vùng Caribbean và mang theo những căn bệnh từ châu Âu như đậu mùa, sởi và nhiều bệnh dịch khác. Vì chưa có hệ miễn dịch nên gần 90% dân số ở phía bắc và nam vùng Caribbean đã thiệt mạng bởi các dịch bệnh. Hậu quả là số dân trên hòn đảo Hispaniola từ khoảng 60.000 đã giảm xuống còn ít hơn 500 người.
Đế chế Aztec cũng chịu ảnh hưởng nghiêm trọng và bị tận diệt bởi căn bệnh đậu mùa do lây nhiễm từ những nô lệ châu Phi vào năm 1520.
Dịch hạch ở London (Anh)
Đại dịch hạch ở London (Anh) xảy ra từ năm 1665 - 1666 là một trong những trận dịch lớn nhất trong lịch sử thế giới. Vào thời điểm vua Charles II rời khỏi thành phố vào tháng 7, dịch bệnh này đã giết chết khoảng 1.000 người/tuần, và khi dịch bệnh kết thúc, số người tử vong lên đến 100.000, tương đương 15% dân số London.
Chuỗi đại dịch tả
Năm 1817, nhân loại nhận đại dịch tả lần thứ nhất trong số bảy đại dịch tả trong vòng 150 năm sau đó. Dịch tả bắt nguồn từ nước Nga, rồi theo những người lính Anh truyền đến Ấn Độ, tiếp đó là Tây Ban Nha, châu Phi, Indonesia, Trung Quốc, Nhật Bản, Ý, Đức và Mỹ, đã làm thiệt mạng 150.000 người.
Dịch cúm ở Nga
Năm 1889 ghi nhận dịch cúm ở Nga xuất phát từ Siberia và Kazakhstan, sau đó lây lan vào Moscow và tới nhiều nơi khác ở châu Âu như Phần Lan, Ba Lan… khiến khoảng 360.000 người chết.
Các đại dịch cúm
Năm 1918, thế giới ghi nhận dịch cúm Tây Ban Nha - dịch cúm lớn nhất và gây chết nhiều người nhất, 50.000 người thiệt mạng toàn thế giới. Các nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất là Pháp, Mỹ và Sierra Leone.
Sau châu Âu, năm 1957, dịch cúm tiếp tục hoành hành ở châu Á, từ Hồng Kông lan sang Trung Quốc rồi đến Mỹ. Cúm châu Á của chủng vi rút H2N2 có nguồn gốc từ Trung Quốc đã lây lan chóng mặt trong vòng 6 tháng, giết chết 14.000 người và tiếp tục bùng phát thêm một đợt cúm tại Mỹ làm 69.800 người chết. Nhưng sau đó đã tìm được vắc xin chấm dứt đại dịch này.
Thảm họa HIV
Và một trong những thảm họa kinh hoàng nhất mà nhân loại phải đối mặt trong nhiều năm gần đây là đại dịch HIV/AIDS năm 1981 - chủng vi rút làm suy giảm miễn dịch ở người. Tuy nhiên, trên thế giới hiện nay vẫn chưa có thuốc chữa, tính đến đầu những năm 2000, đã có gần 35 triệu người tử vong.
