Trọng tài trước hết phải là một người nắm rõ luật cơ bản của bóng đá, đặc biệt là trọng tài chính (người duy nhất được phép thổi còi). Người này phải có mặt suốt trận đấu và theo dõi mọi tình huống. Họ phải đảm bảo điều kiện về thể lực cũng như tinh thần để luôn luôn tập trung và có những quyết định chính xác. Ngày nay công việc của trọng tại chính sẽ nhẹ nhàng hơn khi có sự giúp đỡ từ trọng tài biên, trọng tài bàn và công nghệ VAR. Nếu như có 1 tình huống bất ngờ hay lỗi trên sân, trong lúc thổi còi, trọng tài chính sẽ có 1 số kí hiệu sau đây:
1. Cách thổi còi và ký hiệu tay của trọng tài
1.1. Chỉ tay để cho hưởng lợi thế
Trọng tài sẽ dơ 2 tay hướng về phía tấn công của đội bóng bị phạm lỗi và không thổi còi (để tránh làm mất tập trung của đội bóng được hưởng lợi thế).
Phép lợi thế là khi một cầu thủ bị phạm lỗi, nhưng ngay sau tình huống đó bóng vẫn trong tầm quyển soát của cầu thủ ấy hoặc những người đồng đội với cầu thủ vừa bị phạm lỗi đó. Trận đấu sẽ tiếp tục diễn ra bình thường, sau tình huống bóng chết thì tùy theo lỗi mà trọng tài sẽ đưa ra nhắc nhở hoặc có thể là rút thẻ. Có một số trường hợp sau trọng tại sẽ dùng phép lợi thế
Đối phương phạm lỗi nhỏ không gây nguy hiểm đến cầu thủ cũng như khung thành của đội bóng có cầu thủ bị phạm lỗi
Đội bị phạm lỗi đang chiếm ưu thế tấn công, trọng tài chính thấy rằng đội bóng có cầu thủ bị phạm lỗi có thể tạo được tình huống nguy hiểm với khung thành bên kia
1.2. Thổi còi kèm theo chỉ tay về phía trước
Trọng tài chính sẽ thổi còi và giơ tay về phía trước theo hướng tấn công của đội bóng bị phạm lỗi.
Điều này báo hiệu một quả đá phạt trực tiếp. Các cầu thủ buộc phải dừng bóng, không được tiếp tục đường bóng. Thường thì sẽ là một lỗi nặng hoặc khi các cầu thủ ở đội bóng bị phạm lỗi không có được bóng sau tình huống phạm lỗi.
1.3. Thổi còi kèm theo chỉ tay lên trên
Trọng tài thổi còi và giơ tay hướng lên phía trên
Đây là báo hiệu cho một quả đá phạt gián tiếp, thường những lỗi đá phạt gián tiếp là chuyền bóng bằng chân cho thủ môn bắt tay, hoặc những lỗi thô bạo nhưng không đến mức nguy hiểm ở ngoài khu vực cấm địa của đội đang bị tấn công.
1.4. Thổi còi kèm theo chỉ tay vào chấm phạt đền
Trọng tài thổi còi và hướng tay về phía chấm trắng ở giữa vòng 16m50
Đội bóng bị phạm lỗi trong khu vực cấm địa sẽ được hưởng 1 quả Penalty. Trọng tài chính khi nhìn ra một tình huống phạm lỗi của đội phòng thủ trong vòng cấm địa cắt còi và quyết định đưa ra quả phạt đền.
1.5. Thổi còi và tay này chạm vào tay kia
Trọng tài thổi còi và dùng bàn tay của tay bên này đập vào cổ tay bên kia
Đây là hành động thông báo đã có lỗi để bóng chạm tay, tất nhiên là sẽ được 1 quả đá phạt trực tiếp cho đội còn lại. Trong trường hợp để bóng chạm tay trong vòng cấm, trọng tài chính sẽ chỉ tay vào chấm phạt đền sau đó để 2 tay chạm nhau.
1.6. Thổi còi sau đó giơ thẻ phạt
Trọng tài thổi còi sau đó ngay lập tức rút ra một thẻ phạt với cầu thủ phạm lỗi
Khi cầu thủ mắc lỗi nghiêm trọng, hoặc tái phạm lỗi nhiều lần, trọng tài sẽ thổi còi và rút ra thẻ phạt. Tùy theo mức độ nghiêm trọng của hình huống mà sẽ là thẻ vàng hoặc thẻ đỏ cho cầu thủ phạm lỗi. Thẻ vàng là cảnh cáo, thẻ đỏ là bị đuổi ra khỏi sân, 2 thẻ vàng cùng 1 trận đấu tương tự hình phạt khi nhận 1 thẻ đỏ.
1.7. Thổi còi và 2 tay tạo hình chữ nhật phía trước mặt
Trọng tài thổi còi sau đó đưa 2 tay lên phía trước tạo 1 hình chữ nhật trong không trung
Đây là lúc trọng tài chính sử dụng công nghệ VAR. Khi có 1 tình huống không rõ ràng, nếu như được sự thông báo từ phía tổ trọng tài VAR, trọng tài chính sẽ ra kí hiệu trên và tiến ra ngoài biên, xem lại công nghệ VAR để đưa ra quyết định sau cùng.
1.8. Thổi còi bắt đầu và kết thúc trận đấu
Ngoài những tiếng cói phạt lỗi thì cũng có tiếng còi bắt đầu và kết thúc trận đấu, thường sẽ là tiếng còi dài và trong lúc đó trọng tài sẽ dơ tay lên phía trước, với tiếng còi kết thúc trận đấu thì sẽ là 2 tiếng còi dài.
1.9. Trọng tài biên cũng có những kí hiệu riêng
Trọng tài biên chỉ cờ vào góc tức là thông báo với trọng tài chính, bóng đã chạm vào người 1 cầu thủ bên phòng thủ, cần có 1 quả phạt góc
Trọng tài biên phất cờ chéo sau đó đưa cờ song song với mặt đất, nếu như chỉ về bên nào thì bên ngược lại sẽ đươc hưởng 1 quả ném biên.
Trọng tài biên phất cờ thẳng đứng sau đó đưa cờ song song với mặt đất, nếu như chỉ về bên nào tức là bên đó phạm lỗi (trong những tình huống trọng tài chính không kịp quan sát)
Trọng tài biên phất cờ thẳng đứng sau đó đưa cơ về phía trước mặt song song với mặt đất báo hiệu phá bóng việt vị
Trọng tài biên cầm cả 2 đầu lá cờ đưa lên cao, từ 5-10s, báo hiệu có đội bóng muốn thay đổi người, khi trọng tài chính thấy sẽ thổi còi ngừng trận đấu và cho phép sự thay đổi người.
2. Lưu ý cách để làm trọng tài bóng đá
Nếu như bạn muốn học trở thành một trọng tài bóng đá, trước hết, bạn cần nắm rõ các luật cơ bản trong bóng đá, sau đó là những luật mà trọng tài cần có. Không chỉ có thể, bạn còn phải rèn luyện thể lực cũng như thị giác để có thể kịp dõi theo từng đường bóng.
Và quan trọng nhất, bạn phải tuyệt đối công bằng, liêm chính, không thiên vị hay mềm lòng với những cám dỗ xung quanh, dù là trọng tài nào thì bạn cũng phải công bằng và nắm rõ những nhiệm vụ của mình. Chúc các bạn thành công.
