Nếu chỉ căn cứ vào câu chữ tường minh thì ta có thể giải thích ngắn gọn câu này như sau: “(Ai đó) chữ viết vốn đã đẹp thì cái bút (để viết) kia dù có cùn (đã mòn, viết không còn trơn tru, đúng nét) vẫn không ảnh hưởng gì”. Nhưng, câu này còn nhằm hướng tới một nội dung sâu xa hơn đối với việc học hành của mỗi người chúng ta. Bởi “chữ tốt” không đơn thuần nói về chữ.
“Chữ” có thể là kiểu chữ, nét chữ, lối viết chữ (như cách viết chữ Hán ngày xưa) mà rộng hơn, nó còn hàm chỉ “tri thức, văn hóa, kiến thức mà ta học được trong cuộc đời”. Các em đến trường phải học nhiều môn: môn Văn, Toán, Tự nhiên - Xã hội và Khoa học... Tất cả làm nên tổng thể tri thức. “Văn hay chữ tốt” là câu thành ngữ chỉ những ai có học vấn, học giỏi, thông minh hay có tài văn chương chữ nghĩa. Những người như thế sẽ giúp ích cho đời, được bạn bè nể phục và người đời mến mộ.
Hẳn các em cũng đã từng biết đến câu “nhất tự vi sư, bán tự vi sư”, nghĩa là “một chữ là thầy, nửa chữ cũng là thầy”, nhằm khuyên chúng ta phải biết trân trọng tri thức nhận được từ thầy học, bất luận tri thức đó nhiều hay ít.
Như vậy, “chữ tốt” (trong câu tục ngữ “chữ tốt chẳng nề bút cùn”) nếu xét rộng ra là “văn chương, tri thức được tích lũy trong quá trình học hành, tu dưỡng”. “Bút cùn” là một hình ảnh, chỉ sự hạn chế, gây ảnh hưởng tới việc viết chữ và tiếp thu tri thức. Cả câu tục ngữ toát lên một ý: Ai đó có thực tài (do học hành chăm chỉ, sáng ý) thì dẫu có lúc gặp chông gai, trắc trở cũng vẫn sẽ vượt qua, giữ được giá trị của mình.
Câu tục ngữ ngắn gọn, giản dị mà lại trở thành một lời khuyên chí lí. Nó không chỉ là lời nhắc nhở đối với các em học sinh mà còn là bài học đối với các thầy cô, các bậc phụ huynh trong việc dạy dỗ các em nên người.
Bút cùn bao quản khó khăn
Em đây chữ tốt chuyên cần vượt lên...
| Bài viết được đăng tải trên ấn phẩm Chăm học, số 17 năm 2024. Còn nhiều bài viết hay, hấp dẫn, các câu chuyện thú vị đang chờ đón bạn khám phá tại ấn phẩm Chăm học. Nếu bạn quan tâm có thể mua báo và đọc trực tuyến tại cửa hàng trực tuyến của Báo Thiếu niên Tiền phong và Nhi đồng nhé! |
