Trong bối cảnh ngân sách bị bội chi, nợ công ngày càng tăng cao, bù thêm một khoản chi 3.000 tỉ đồng hằng năm là một vấn đề nan giải cho tài chính quốc gia.
Việc đề xuất xếp lương giáo viên cao nhất trong thang bảng lương hành chính sự nghiệp lần này không phải là mới, vấn đề này đã được khẳng định trong các văn bản, chủ trương của Đảng và Nhà nước hàng chục năm nay. Tuy nhiên, theo thống kê của Bộ GD-ĐT, đến ngày 21.8.2017, toàn quốc có hơn 1,4 triệu người gồm giáo viên, nhân viên, cán bộ quản lý giáo dục. Nếu tăng lương, đây là một khoản ngân sách không hề nhỏ. Nếu xếp lương cao nhất trong thang bảng lương hành chính sự nghiệp thì sẽ gần bằng với mức lương của công an, quân đội. Vì vậy, nhà nước và ngành giáo dục phải tìm những giải pháp phù hợp.
Báo Thanh niên cho biết, do nguồn lực kinh tế VN còn thấp, mới thoát nhóm quốc gia nghèo từ năm 2010, trong khi nhu cầu được đi học và được tiếp cận giáo dục chất lượng cao gia tăng đáng kể (theo thống kê của Tổng cục Thống kê có khoảng 25% dân số VN đi học, từ mầm non đến ĐH, cao bằng một số quốc gia phát triển), vì vậy ngân sách nhà nước (NSNN) không đảm bảo nổi, nên phải thực hiện giáo dục có học phí (chỉ miễn phí cấp tiểu học) và thực hiện xã hội hóa giáo dục bằng cách cho phép thành lập các trường tư thục và quốc tế.
Bộ GD&ĐT cho rằng việc miễn học phí cấp THCS không phải là đề xuất mới. Nghị quyết 29 đã khẳng định từ sau năm 2020, bậc học phổ thông sẽ thực hiện giáo dục bắt buộc 9 năm. Nghị quyết phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 9-2016 cũng đã giao Bộ GD-ĐT chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính xây dựng báo cáo trình trung ương và QH về việc miễn học phí cho học sinh THCS theo lộ trình đến năm 2020.
Tuy nhiên, theo tính toán bước đầu, dự kiến ngân sách hằng năm phải chi thêm để cấp bù miễn học phí cho toàn bộ học sinh THCS sẽ không quá lớn và có thể bù đắp được. Khi không thu học phí, việc phát triển cơ sở hạ tầng, trường lớp sẽ do ngân sách đảm nhận, đồng thời khuyến khích sự đầu tư của xã hội. Bộ GD-ĐT cũng đã ban hành các quy định rất chặt chẽ về khoản được thu, khoản không được thu và yêu cầu cơ sở giáo dục không được phép thu các khoản trái quy định; UBND các tỉnh, thành phố tăng cường thanh tra, kiểm tra, chấn chỉnh kịp thời và xử lý nghiêm các cơ sở, người đứng đầu cơ sở giáo dục vi phạm.
TS Nguyễn Tùng Lâm, Chủ tịch Hội tâm lý giáo dục Hà Nội, Hiệu trưởng trường THPT Đinh Tiên Hoàng cho rằng: “Bản thân tôi hoan nghênh việc miễn học phí tới cấp THCS để hoàn thiện việc phổ cập. Nhưng cũng cần đặt ra câu hỏi liệu ngân sách Nhà nước dành cho giáo dục có tăng? Lấy kinh phí ở đâu ra để giải quyết việc này, hay lại rút từ cái này, đập vào cái kia. Trong trường hợp, ngân sách chưa tăng, thì nên tính đến việc tăng lương cho giáo viên trước”.
TS Tùng Lâm cho rằng, mức học phí THCS không quá cao, nên phụ huynh vẫn có thể đóng góp, tuy nhiên, nếu đời sống giáo viên chưa được cải thiện, thì khó có thể tập trung cho việc cải cách giáo dục.
Theo thầy Tùng Lâm, trước mắt, khi nguồn lực còn hạn chế, có thể thực hiện từng bước bằng cách miễn học phí cấp THCS tại các vùng sâu vùng xa, khu vực có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn trước khi áp dụng đại trà trên cả nước.
Duy Minh (tổng hợp)
