Vừa qua, tại trường Tiểu học Bùi Quốc Khái (phường Hoàng Liệt, Hà Nội), “Chuyến tàu yêu thương – Mang sách đến trường” đã chính thức lăn bánh, mở ra một hành trình nhân văn và ấm áp.
Từ ánh mắt trẻ thơ, một chuyến tàu ra đời
Là nhà thơ viết cho thiếu nhi, đồng thời công tác tại Báo Thiếu niên Tiền phong và Nhi đồng, nhà thơ Bảo Ngọc có cơ hội được đi nhiều, gặp nhiều và lắng nghe rất nhiều. Nhưng điều đọng lại trong tâm trí nhà thơ sâu đậm nhất chính là ánh mắt của những đứa trẻ yêu sách, ánh mắt trong veo, háo hức, đôi khi còn khát khao vì chưa có đủ sách để đọc.
“Tôi luôn bị ám ảnh bởi những đôi mắt lấp lánh ấy” - nhà thơ Bảo Ngọc bộc bạch - “Các con yêu sách một cách rất tự nhiên, rất hồn nhiên. Và tôi nghĩ, mình phải làm điều gì đó!”.
Từ suy nghĩ giản dị ấy, dự án “Chuyến tàu yêu thương – Mang sách đến trường” ra đời. Một chuyến tàu mang tính biểu tượng, đưa các nhà thơ, nhà văn, các cây bút trẻ bước ra từ trang sách để đến gần hơn với học sinh. Một chuyến tàu kết nối những tấm lòng yêu sách, góp từng cuốn sách nhỏ để tạo nên những không gian đọc ấm áp trong nhà trường. Và ở ngay chuyến tàu đầu tiên, gần 1000 cuốn sách, báo đã được tặng cho thư viện trường Bùi Quốc Khái.
Vị ngọt của sách và cách “gieo mầm” văn hoá đọc từ sớm
Khi phát biểu về ý nghĩa của dự án này, nhà thơ Bảo Ngọc nhắc đến một câu chuyện rất đặc biệt về cách dạy con của người Do Thái. Ở đó, khi những đứa trẻ còn chưa biết chữ, thậm chí chỉ mới biết bò, biết ngồi, người lớn đã bôi mật ong lên những trang sách, để các em chạm tay vào sách, nếm vị ngọt và ghi nhớ: Sách là điều ngọt ngào.
“Đó là một hình ảnh khiến tôi suy nghĩ rất nhiều”, nhà thơ chia sẻ. “Yêu sách không phải là ép đọc, mà là để trẻ cảm nhận được niềm vui, sự ấm áp từ sách ngay từ những năm tháng đầu đời”.
Tinh thần ấy cũng chính là điều mà “Chuyến tàu yêu thương” muốn lan tỏa. Những cuốn Cún Bông Chăm học, Trạm dừng Yêu thương, những tập thơ, truyện ngắn, trang báo Đội… được trao tận tay học sinh không chỉ để đọc, mà để chạm, để giữ gìn, để yêu như một người bạn thân thiết.
Trong chuyến tàu đầu tiên mang số hiệu chào mừng Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam (22/12), nhiều cuốn sách báo đã được gửi tặng thư viện Trường Tiểu học Bùi Quốc Khái, một ngôi trường mới thành lập nhưng đã sở hữu không gian đọc mở, thân thiện, ngập tràn ánh sáng và tiếng cười.
Chuyến tàu đầu tiên đã khởi hành
Điều đặc biệt của “Chuyến tàu yêu thương” không chỉ nằm ở sách, mà còn ở những con người đồng hành trên mỗi chuyến đi. Những “hành khách đặc biệt” của chuyến tàu sách lần này là cựu chiến binh Đặng Xuân Hồng, nhà thơ người lính Trần Đăng Khoa, nhà thơ Bảo Ngọc – Phó Chủ tịch Hội đồng Văn học Thiếu nhi Hội Nhà văn Việt Nam, Trưởng ấn phẩm Thiếu niên Tiền phong Cún Bông chăm học và Trạm dừng Yêu thương (Báo Thiếu niên Tiền phong và Nhi đồng), cùng tác giả trẻ Nguyễn Kiều An, học sinh lớp 11, người viết nên câu chuyện cảm động “Ông ngoại tôi – anh Bộ đội Cụ Hồ”. Chương trình còn có sự góp mặt của các thầy cô đến từ các trường Tiểu học trên địa bàn phường Hoàng Liệt.
Khi nhà thơ Trần Đăng Khoa đặt câu hỏi giản dị: “Các con có biết các chú bộ đội chiến đấu để làm gì không?”, một cánh tay nhỏ xíu giơ lên thật nhanh. Câu trả lời vang lên trong trẻo: “Để bảo vệ Tổ quốc ạ".
Cả sân trường vỡ òa trong tiếng vỗ tay. Một câu trả lời ngắn, nhưng chứa đựng niềm tự hào lớn lao, điều mà những trang báo Đội đã âm thầm gieo mầm suốt bao năm qua.
Ở tuổi 89, cựu chiến binh Đặng Xuân Hồng vẫn giữ dáng vẻ nhanh nhẹn của một người lính pháo binh. Trước gần 1.500 học sinh tiểu học, ông kể về những năm tháng chiến đấu bằng giọng chậm rãi, mộc mạc. Không kể chiến công, ông chỉ nói về lòng kiên cường, về sự hy sinh và về điều giản dị nhất: giữ cho đất nước được bình yên để các con được đến trường.
Tiếp nối câu chuyện của ông là lời chia sẻ của tác giả trẻ Nguyễn Kiều An. Viết về ông ngoại mình, Kiều An viết bằng sự biết ơn và xúc động của một người cháu, đồng thời bằng ý thức trách nhiệm của thế hệ trẻ trước hòa bình hôm nay. Câu chuyện ấy đã được đăng trên ấn phẩm Trạm dừng Yêu thương – nơi những trang viết non trẻ được nâng niu, chắp cánh. Nhà thơ Trần Đăng Khoa kể về những năm tháng làm thơ trong quân ngũ, khi sách là người bạn quý giá hiếm hoi.
Nói về sách, nhà thơ Trần Đăng Khoa chia sẻ bằng niềm tin mộc mạc mà sâu sắc: “Trí khôn của loài người đều nằm ở trong sách”. Với bác, sách từng là người bạn hiếm hoi giữa những năm tháng bom đạn, là nơi cất giữ tri thức, lòng nhân ái và cả khát vọng hòa bình. Bác ân cần nhắn nhủ các bạn nhỏ hãy yêu sách, trân trọng từng trang sách mình có trong tay, đọc sách mỗi ngày để tích lũy tri thức, nuôi dưỡng tâm hồn và lớn lên thành những con người biết sống đẹp, sống có ích cho gia đình và Tổ quốc.
Theo kế hoạch, “Chuyến tàu yêu thương – Mang sách đến trường” sẽ khởi hành mỗi tháng một chuyến, bắt đầu từ Hà Nội và tiếp tục lăn bánh đến khắp mọi miền đất nước. Từ thành thị đến nông thôn, từ vùng cao đến những nơi địa đầu Tổ quốc, nơi nào có trẻ em yêu sách, nơi đó có thể trở thành điểm dừng của chuyến tàu.
Không chỉ là một dự án thiện nguyện, “Chuyến tàu yêu thương” là một cách làm sáng tạo và bền bỉ, góp phần vun đắp văn hóa đọc trong nhà trường, kết nối các thế hệ và viết tiếp câu chuyện đẹp về tình yêu sách của học sinh Việt Nam hôm nay.
Và khi những trang sách tiếp tục được mở ra, chuyến tàu ấy vẫn sẽ còn lăn bánh, mang theo tri thức, yêu thương và những ước mơ trong trẻo của tuổi thơ Việt Nam.
