"Tôi đã khóc khi nhìn chiếc áo cũ của Đại tướng"

Đó là cuộc thi tìm hiểu về lịch sử chiến thắng Điện Biên Phủ cho các em thiếu niên, học sinh cả nước. Thông qua cuộc thi, các cơ quan tổ chức muốn giáo dục các em tự hào về chiến thắng vĩ đại của dân tộc, yêu quý và học tập noi gương anh Bộ đội Cụ Hồ... Cuộc thi mang tên “Về với Điện Biên lịch sử”.

Lễ phát động cuộc thi được tổ chức trang trọng, hoành tráng tại khuôn viên Bảo tàng Quân đội. Báo Đội đã tổ chức hàng chục cuộc thi quốc gia dành cho thế hệ trẻ, nhưng chưa có cuộc nào có đông các đồng chí Lãnh đạo cấp cao của Đảng - Nhà nước tới dự như cuộc thi này: Đại tướng Võ Nguyên Giáp; nhà thơ Tố Hữu - nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (nay là Phó Thủ tướng Chính phủ); Thượng tướng Nguyễn Nam Khánh - Ủy viên T.Ư Đảng, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị; Thượng tướng Trần Văn Quang - Chủ tịch Hội Cựu chiến binh Việt Nam; anh Vũ Trọng Kim - Ủy viên T.Ư Đảng, Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn...

Gần 1.000 đại biểu thiếu nhi, học sinh Thủ đô dự Lễ phát động cuộc thi đã vô cùng sung sướng khi được Đại tướng huyền thoại Võ Nguyên Giáp nói chuyện với các em. Sau khi tôi thay mặt Ban Tổ chức công bố Thể lệ cuộc thi, Đại tướng nói vui:

- "Khi nghe Ban Tổ chức công bố các câu hỏi, tôi cũng rất muốn dự thi cùng các cháu đấy!"

Nghe Đại tướng nói, các em và các đại biểu vỗ tay rầm trời, đặc biệt khi nghe Đại tướng thông báo: “Những cháu đoạt giải cao của cuộc thi này sẽ được tôi mời đến nhà để khen thưởng ngoài giải của Ban Tổ chức nhé!”. Chính Đại tướng còn chủ động mời nhà thơ Tố Hữu phát biểu với thiếu nhi. Đại tướng nói:

- "Bây giờ mời các cháu nghe tác giả bài thơ “Hoan hô chiến sĩ Điện Biên” nói chuyện nhé!"

Lại những tràng vỗ tay không ngớt...

***

Cuộc thi kết thúc tốt đẹp, Ban Biên tập báo Thiếu niên Tiền phong và Lãnh đạo Hội đồng Đội Trung ương đã đưa 5 học sinh đoạt giải cao nhất đến chào và báo cáo với Đại tướng Võ Nguyên Giáp về kết quả cuộc thi.

Đúng như lời hứa với các cháu, Đại tướng đã đề tên, ký tặng sách tặng cho từng cháu. Sau khi cả đoàn chụp ảnh chung với Đại tướng và phu nhân, Đại tướng còn dành sự bất ngờ là cho từng cháu được vinh dự chụp ảnh riêng với mình. 5 học sinh đoạt giải thưởng cao nhất của cuộc thi còn được Ban Tổ chức và Hội đồng Đội T.Ư cho lên Điện Biên dự Lễ kỷ niệm 40 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên phủ…

Kết thúc buổi lễ, tôi đến gần thưa chuyện với Đại tướng. Tôi nói:

- "Thưa Đại tướng, khi kết thúc cuộc thi, rất mong Đại tướng có Thư khen các cháu tham gia cuộc thi này, nhất là các cháu đoạt giải ạ!"

Đại tướng cười rất tươi nói:

- "Ban Tổ chức “chỉ thị” như thế, tôi phải chấp hành thôi!"

Tôi không ngờ vị Đại tướng huyền thoại lại vui và dí dỏm như thế! Lúc này, tôi mới kịp quan sát kỹ Đại tướng. Ông mặc bộ quần áo dạ nâu của quân đội từ thời bao cấp. Bộ quần áo này chắc Đại tướng mặc rất lâu rồi nên nhìn đã bạc màu lắm. Chợt tôi nghẹn lại, nước mắt trào ra vì xúc động khi nhìn thấy cái cổ áo của Đại tướng đã sờn. Điều ấy thể hiện qua những sợi vải lua tua trên nếp gấp của cổ áo. Trời! Sao Đại tướng lại mặc bộ quần áo cũ như vậy? Chả lẽ Đại tướng không có bộ quần áo nào mới hơn bộ này ư? Sau đó, tôi tìm gặp anh Nguyễn Hải, một Thư ký Văn phòng của Đại tướng để hỏi về bộ quần áo cũ mà ông mặc hôm nay.

- "Sao các anh để Đại tướng mặc bộ quần áo cũ thế?"- Tôi hỏi anh Hải.

- "Đại tướng có còn bộ nào mới hơn đâu anh. Cụ toàn dùng quân phục từ lúc còn làm Bộ trưởng Bộ Quốc phòng anh ạ..."

Tôi biết, Đại tướng ra công tác ngoài dân sự từ năm 1980. Sau này, tôi còn có vinh dự được gặp mặt, trò chuyện với Đại tướng nhiều lần, được Đại tướng tặng Thiệp chúc Tết và tặng sách… Nhưng có lẽ buổi nói chuyện với Đại tướng hôm ấy khiến tôi xúc động không bao giờ quên.

Vĩ đại thay, giữa “phong ba” của cuộc đời, Đại tướng vẫn lạc quan, vẫn dành trọn niềm tin yêu vào Bác Hồ và vào Đảng. Bộ quân phục sờn cũ hôm ấy càng làm cho Đại tướng sáng rực một nhân cách vĩ đại!

Nhà văn, nhà báo

PHẠM THÀNH LONG

(Nguyên Tổng Biên tập báo Thiếu niên Tiền phong)

Ảnh: VĂN CUNG