Vì sao gọi là Cuộc thi Viết thư Quốc tế UPU?
Cuộc thi viết thư quốc tế UPU hằng năm dành cho các em học sinh từ 15 tuổi trở xuống do Liên minh Bưu chính Thế giới (UPU) tổ chức. Đây là cuộc thi được Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Giáo dục và Đào tạo và Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh bảo trợ, phối hợp với Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam, Báo Thiếu niên Tiền phong và Hội Nhà Văn Việt Nam tổ chức. Qua 25 năm liên tục tham gia cuộc thi, Việt Nam luôn vinh dự được vinh danh trong các lễ trao giải quốc tế. Chúng ta đã từng có bạn Hồ Thị Hiếu Hiền (lớp 7/9, THCS Tây Sơn, TP. Đà Nẵng) đoạt giải Nhất Quốc tế của cuộc thi viết thư UPU lần thứ 39 năm 2011 và sau đó, năm nào Việt Nam cũng đạt giải từ giải nhì, ba đến khuyến khích. Năm 2016, bạn Nguyễn Thị Thu Trang, học sinh lớp 9B, trường THCS Nguyễn Trãi, Nam Sách, Hải Dương trở thành người viết thư hay nhất thế giới trong cuộc thi Viết thư Quốc tế UPU lần thứ 45.
Thứ trưởng Bộ Thông tin – Truyền thông Nguyễn Minh Hồng phát biểu tại buổi lễ tổng kết và trao giải Cuộc thi Viết thư Quốc tế UPU 45.
Liên minh Bưu chính thế giới (UPU) được thành lập năm 1874. Từ 22 thành viên ban đầu, đến nay UPU có 191 thành viên. Là thành viên của UPU từ năm 1976, Bưu chính Việt Nam đã có nhiều sáng kiến, đóng góp tích cực cho sự phát triển của UPU.
Báo Thiếu niên Tiền phong, người đồng hành suốt những chặng đường UPU
Báo Thiếu niên Tiền phong, thành viên Ban tổ chức Cuộc thi Viết thư Quốc tế UPU đã đồng hành cùng cuộc thi trong suốt 25 năm qua. Hàng năm, mỗi mùa UPU đến, tòa soạn báo Thiếu niên Tiền phong tại số 5, Hòa Mã, Hà Nội tới tấp những cánh thư của các bạn học sinh từ khắp cả nước gửi tới. Mỗi bức thư là một thông điệp, một suy nghĩ, một tình cảm gửi gắm theo chủ đề của cuộc thi. Cán bộ, phóng viên của báo mỗi năm tham gia tích cực vào việc tìm ra “những hạt ngọc UPU lấp lánh nhất”giữa hàng triệu bức thư để Ban Giám khảo quốc gia chấm chọn. Số lượng các bức thư tham gia cuộc thi Viết thư Quốc tế UPU 45, 2016 là hơn 900.000 đến từ 1.498 trường của hầu hết các địa phương trong cả nước. Sau khi chấm vòng loại, Ban Giám khảo sơ khảo chấm 500 bài để chọn ra 100 bức thư có chất lượng tốt nhất để chấm chung khảo. Một điều vô cùng thú vị là 100 bức thư xuất sắc nhất này đến từ 48 tỉnh, thành phố trong cả nước, chứng tỏ độ phủ sóng rộng rãi và cuộc thi nhận được sự hưởng ứng tham gia tích cực của các em học sinh trong cả nước. Ban Giám khảo cân nhắc rất kỹ lưỡng để chọn ra 39 giải, gồm: 1 giải Nhất, 3 giải Nhì, 5 giải Ba và 30 giải Khuyến khích. Năm nay, để khuyến khích phong trào, Ban Giám khảo chọn trao 61 giải Cây bút triển vọng và 3 giải phụ gồm Giải dành cho học sinh nhỏ tuổi nhất, Giải dành cho học sinh Dân tộc thiểu số và Giải giành cho học sinh khiếm thị. Chỉ riêng bức thư đoạt giải Nhất Quốc gia được Ban Tổ chức dịch sang tiếng Pháp và tiếng Anh gửi Liên minh Bưu chính Thế giới (UPU) tại Thụy Sĩ dự thi Quốc tế.
Ban Giám khảo Cuộc thi Viết thư Quốc tế UPU gồm những ai?
Nhà thơ Trần Đăng Khoa thay mặt Ban Giám khảo phát biểu nhận xét về kết quả Cuộc thi Viết thư Quốc tế UPU 45.
Ban Giám khảo của cuộc thi gồm hai hội đồng, sơ khảo và chung khảo với 19 thành viên các nhà văn, nhà thơ, nhà báo, nhà giáo có uy tín, có nhiều kinh nghiệm trong các lĩnh vực khác nhau. Đó là nhà văn Nguyễn Trí Huân, nhà thơ Trần Đăng Khoa, nhà biên kịch Vũ Quang Vinh, nhà thơ Nguyễn Đức Quang, nhà văn Lê Phương Liên, nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn, nhà văn Tạ Duy Anh, nhà báo Phạm Thành Long, nhà văn Phong Điệp, nhà báo Đỗ Thị Thanh Bình, nhà báo Lưu Hà, nhà giáo Nguyễn Thụy Anh, nhà giáo Nguyễn Thị Hậu, nhà giáo Trần Thị Kim Dung, nhà thơ Hữu Việt.
Đề tài cuộc thi Viết thư Quốc tế UPU qua các năm đều mang những ý nghĩa sâu sắc
Đề tài cuộc thi Viết thư Quốc tế UPU hàng năm mang nhiều ý nghĩa sâu sắc: giúp các em nâng cao hiểu biết, nhận thức về các vấn đề xã hội, toàn cầu; gắn bó, đoàn kết, hữu nghị giữa các dân tộc; khả năng diễn đạt ngôn ngữ đồng thời hiểu thêm về vai trò của ngành Bưu chính trong cuộc sống và phát triển xã hội.
Thứ trưởng Bộ Thông tin – Truyền thông Nguyễn Minh Hồng tặng Giải Nhất Quốc gia cho em Nguyễn Thị Thu Trang tại buổi Lễ tổng kết và trao giải Cuộc thi Viết thư Quốc tế UPU 45.
Năm 2015, chủ đề Cuộc thi viết thư UPU 44 là : “Write a letter describing the world they want to grow up in” (Tạm dịch: Hãy viết một bức thư kể về thế giới em muốn lớn lên), Ban tổ chức cuộc thi viết thư quốc tế UPU muốn mang đến cho các em thiếu nhi trên toàn thế giới cơ hội thể hiện bản thân, bày tỏ hy vọng của các em về thế giới chúng ta đang sống và các giải pháp cho những vấn để, thách thức mà hành tinh chúng ta đang phải đối mặt.
Chủ đề của cuộc thi viết thư UPU 43 (năm 2014) là “Hãy viết một bức thư diễn tả âm nhạc có thể lay động đời sống như thế nào?” (Write a letter describing how music can touch lives).
Năm 2013, đề tài cuộc thi “Em hãy viết một bức thư để nói tại sao nước là quý” (Write a letter about why water is precious).
Cuộc thi viết thư quốc tế UPU 41, 2012 có chủ đề: “Hãy viết thư cho một vận động viên hoặc một nhân vật thể thao mà em ngưỡng mộ để nói Thế vận hội Olympic Games có ý nghĩa gì đối với mình” (Write a letter to an athlete or sports figure you admire to explain what the Olympic Games mean to you). Chủ đề này được Liên minh Bưu chính Thế giới (UPU) lựa chọn nhân dịp Thế vận hội sẽ được tổ chức tại Thủ đô London của Anh từ ngày 27/7 đến ngày 12/8/2012.
Năm 2011 là "Năm quốc tế về rừng", hưởng ứng sự kiện này, cuộc thi viết thư quốc tế UPU lần thứ 40 năm sau sẽ có chủ đề: "Imagine you are a tree living in a forest. Write a letter to someone to explain why it is important to protect forests" (tạm dịch là: “Hãy tưởng tượng mình là một cái cây sống trong một khu rừng. Hãy viết thư cho một người nào đó, để nói vì sao việc bảo vệ rừng là rất quan trọng”).
Em Hồ Thị Hiếu Hiền, người đoạt giải nhất Cuộc thi Viết thư quốc tế lần thứ 39 năm 2010 do Liên minh Bưu chính thế giới (UPU) tổ chức, đã được Tổng giám đốc UPU Edouard Dayan trao giải thưởng tại trụ sở của tổ chức này ở thủ đô Bern, Thụy Sĩ với đề tài “Hãy viết thư cho một người nào đó, để nói vì sao việc hiểu biết về AIDS và tự bảo vệ mình trước căn bệnh này là rất quan trọng”.
Các bạn nhỏ viết về điều gì trong những bức thư của mình?
Cuộc thi Viết thư quốc tế UPU lần thứ 45, năm 2016 với đề tài “Hãy viết một bức thư cho mình năm 45 tuổi” (Write a letter to your 45-year-old self) đã thực sự kích thích được trí tưởng tượng và sự sáng tạo của các em học sinh. Các em tưởng tượng và viết cho tương lai của bản thân mình, một tương lai đa dạng, phong phú, phản ánh một thế giới ước mơ trẻ thơ thực sự hồn nhiên, tươi đẹp. Những ước mơ được lựa chọn nhiều nhất là trở thành giáo viên, doanh nhân, nhà khoa học, nhà hoạt động môi trường, bảo vệ hòa bình, bác sĩ, nghệ sĩ, chủ tịch tỉnh, bộ trưởng, cảnh sát biển, nhà ngoại giao, nhà văn, đầu bếp tài hoa, … Có một số ước mơ thật đặc biệt: chủ tịch huyện đảo Hoàng Sa, cảnh sát biển, cô giáo ở Trường Sa, người kinh doanh không khí sạch, sự hóa thân của em bé người Syria trên bờ biển…
Viết cho chính mình khi 45 tuổi thực chất là viết cho những ước mơ, cho thành quả của sự nỗ lực, phấn đấu của các em từ ngày hôm nay. Các thành viên ban giám khảo đều thấy thật hạnh phúc khi được đọc các bức thư của các em, chứng kiến việc các em say mê ươm mầm cho những ước mơ, sau đó là nuôi dưỡng ước mơ ấy lớn lên bằng những hành động cụ thể, bằng sự tích lũy kiến thức và kỹ năng, sự rèn luyện, tu dưỡng đạo đức làm hành trang cho tương lai. Các em cũng không quên viết về sự kiên trì, nhẫn nại và nỗ lực hết mình để mong có ngày được gặt hái thành quả của mình.
Nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn giao lưu cùng với các em học sinh trong buổi lễ tổng kết, trao giải.
Hầu hết các bức thư chứa đựng nhiều tâm tư, nhiều trăn trở về thế giới hiện tại. Các em cảm nhận được nguy cơ của tình trạng ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, bệnh tật nan y, chiến tranh… Có thể thấy rõ một điều rằng, khi tham gia viết thư quốc tế UPU, các em học sinh của chúng ta chính là những người tham gia viết lên một phần lịch sử ở thời đại các em đang sống. Mỗi năm, mỗi đề tài, các bức thư đều đề cập đến những vấn đề thời sự nóng bỏng. Năm nay là vấn đề biển Đông, người di cư, các vấn đề nhức nhối về gia đình trong thời đại số, biến đổi khí hậu… Nhiều bức thư về đề tài này đã có cách thể hiện rất xuất sắc, bằng ngôn ngữ đẹp và giàu hình ảnh, giàu xúc cảm. Người viết thư không đưa ra những quan điểm căng cứng, giáo điều, mà rất tự nhiên, có phần bay bổng và mềm mại, thể hiện những ước mơ và khát vọng tích cực cần được người lớn chúng ta khuyến khích.
Điều gì khiến Thu Trang trở thành người viết bức thư hay nhất?
Bức thư của em Nguyễn Thị Thu Trang, học sinh lớp 9B, THCS Nguyễn Trãi, huyện Nam Sách, Hải Dương đã được hầu hết các thành viên Ban Giám khảo Quốc gia đánh giá cao và đoạt giải Nhất cuộc thi Viết thư Quốc tế UPU lần thứ 45, 2016 của Việt Nam. Khác biệt với hầu hết các bức thư khác, Thu Trang chọn cách hóa thân vào cậu bé Aylan Kurdi để viết thư cho chính cậu khi 45 tuổi. Ai cũng biết bé Aylan Kurdi đã chết trên bờ biển Bodrum của Thổ Nhĩ Kỳ, trong một cuộc chạy trốn bạo lực cùng gia đình em. Đó cũng chính là điều đáng nói nhất ở bức thư này. Lời kể của cậu bé Aylan Kurdi trên Thiên Đường, hay chính là giấc mơ của Nguyễn Thị Thu Trang về một thế giới không còn bạo lực, không còn cảnh con người phải xua đuổi nhau, dồn nhau xuống biển? Thu Trang viết về thế giới ước mơ của mình như sau: “Anh bạn thân yêu! Giờ đây tôi đang ở trên thiên đàng – một thế giới kì diệu lung linh biết mấy. Nơi này chẳng có ngày hay đêm. Mặt trời, vầng trăng và cả những vì sao lấp lánh cùng nhau tỏa sáng, không gian lúc nào cũng trong veo như pha lê. Mẹ và anh trai tôi đang mỉm cười cùng những linh hồn khác. Chúng tôi không có quốc gia, không phải di cư, không phân biệt tôn giáo, không có khủng bố hay bạo lực… Tất cả đều như nhau – những linh hồn bay nhẹ nhõm, thanh thản và bình yên.
Thu Trang đọc lại chính lá thư của mình tại buổi lễ tổng kết và trao giải cuộc thi.
Giờ đang là giao thừa. Từ trên đây, chúng tôi có thể ngắm nhìn cả trái đất. Ngắm nhìn những chùm pháo hoa lộng lẫy bung nở trong màn đêm và lắng nghe tiếng chuông ngân vang. Dưới đó là những mảng màu tương phản. Có những nơi rực rỡ trong ánh sáng, lại có những mảng tối im lìm đâu đó. Tiếng chuông lẫn trong tiếng súng, hạnh phúc ở cùng với bất hạnh, thù hận đi liền với tình yêu…”
Trí tưởng tượng và những áng văn đẹp, giàu hình ảnh và cảm xúc đã giúp Thu Trang vượt qua những giới hạn của sự thật nhiều đau buồn, biến những thứ dường như không thể thành có thể, mong muốn sự tái sinh cho tình yêu và khát vọng hướng tới một thế giới tươi đẹp hơn cho toàn nhân loại.
Nhà báo Thanh Bình
