Khởi đầu một hành trình không tưởng
Xuất phát từ lòng biết ơn sâu sắc dành cho sự hy sinh thầm lặng của những người mẹ trong chiến tranh, họa sĩ Đặng Ái Việt quyết định vẽ lại bức chân dung về họ. Vậy là, hình ảnh một cụ bà bé nhỏ, tóc bạc da mồi rong ruổi “cưỡi” chiếc xe máy cũ kỹ băng đèo vượt núi, lên rừng xuống biển tìm đến các Mẹ Việt Nam anh hùng trên cả nước đã trở thành câu chuyện truyền cảm hứng đầy ý nghĩa.
Tự đi hoàn toàn bằng tiền lương hưu của mình, hành trang bà Việt mang theo tối giản hết mức: họa cụ, bản đồ, nhật ký, quần áo, đồ dùng thiết yếu được đựng trong chiếc thùng sắt và một ba lô buộc chặt sau yên xe. Suốt hành trình dài, dù đã thay tới xe thứ 4 nhưng bà vẫn luôn trung thành với những chiếc xe máy 50cc nhỏ nhắn. Bất kể là điểm đến xa xôi hay địa hình hiểm trở, bà Việt cũng chưa bao giờ ngần ngại.
Mỗi lần gặp Mẹ Việt Nam anh hùng, họa sĩ Đặng Ái Việt đều dành thời gian trò chuyện và san sẻ, xoa dịu nỗi đau của các Mẹ. Có những Mẹ đã mất chồng, mất con trong chiến tranh, sống cuộc đời cô quạnh trong ngôi nhà nhỏ. Vì thế, vẽ tranh không chỉ là ghi lại khuôn mặt các Mẹ, mà còn khắc họa cả những câu chuyện và nỗi lòng họ mang theo suốt đời. “Người mẹ mất con là một nỗi đau khó phai vô cùng”, với tâm niệm ấy, bà Việt luôn cố gắng để vẽ được nỗi đau ấy lên trang giấy, dù nó chỉ thoáng qua lặng lẽ sau nụ cười hiền hay hằn sâu trong đôi mắt buồn.
Có lần, bà Việt đến Hà Tĩnh để vẽ chân dung một Mẹ đã ngoài 100 tuổi. May mắn là bà đến kịp, bởi chỉ vài ngày sau Mẹ đã ra đi. Khoảnh khắc đó khiến bà hiểu rằng, hành trình này là một cuộc chạy đua thực sự với thời gian. “Tôi muốn tri ân những người đã hy sinh vì nền độc lập Tổ quốc. Lòng biết ơn các Mẹ không cho phép tôi dừng lại” - họa sĩ Đặng Ái Việt khẳng định.
Nỗ lực vì thông điệp gửi gắm thế hệ trẻ
Trong suốt hành trình tìm đến các Mẹ Việt Nam anh hùng, họa sĩ Đặng Ái Việt đã nhận được sự hỗ trợ từ rất nhiều người, đặc biệt là chính quyền và cơ quan chức năng. Vì vậy, mọi bức chân dung bà vẽ đều có tên, con dấu cùng chữ ký của lãnh đạo địa phương. Đó là lời tri ân của người họa sĩ tới những người đã đồng hành, hỗ trợ bà, nhưng cũng mang một ý nghĩa to lớn khác: “Bạn có thể thấy trong mọi con dấu đều có quốc huy của Nước CHXHCN Việt Nam. Tôi muốn người trẻ khi xem tranh sẽ hiểu rằng, các Bà mẹ Việt Nam anh hùng và những người con đã hiến dâng tất cả để Nhà nước ấy được ra đời và tồn tại đến ngày hôm nay. Và tôi mong người trẻ sẽ lấy đó làm động lực để tiếp tục dựng xây đất nước”.
Dù dự án chưa hoàn thành, họa sĩ Đặng Ái Việt quyết định sẽ tặng toàn bộ tranh chân dung về Mẹ Việt Nam anh hùng cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam. Và không dừng lại ở con số 160.000km với 3.157 bức chân dung, người họa sĩ già sẽ tiếp tục chuyến đi ngược dòng lịch sử. Bà mong muốn các bạn trẻ không bao giờ quên đi quá khứ gian khó, nơi những con người bình dị đã cống hiến cả cuộc đời để bảo vệ hòa bình và đấu tranh giành độc lập. Mỗi bức tranh là một ký ức, một câu chuyện mà họa sĩ Đặng Ái Việt hy vọng sẽ khơi dậy lòng biết ơn trong trái tim của thế hệ tương lai.
