VAR vẫn để lại không ít tranh cãi trong các tình huống bắt việt vịSau 3 năm nghiên cứu và thử nghiệm, FIFA đã quyết định đưa Công nghệ việt vị bán tự động (SAOT – Viết tắt của từ Semi-Automated Offside Technology) vào sử dụng tại World Cup 2022 ở Qatar vào tháng 11. Trước đó, SAOT lần đầu tiên được áp dụng ở Club World Cup vào tháng 2, nhưng khi đó ít ai biết về công nghệ này và nó hoạt động như thế nào.
SAOT sẽ hỗ trợ VAR trong các tình huống việt vị gây tranh cãi. FIFA hy vọng công nghệ mới này sẽ giải quyết được 2 vấn đề chính mà VAR đang bị hoài nghi về độ chính xác. Thứ nhất, VAR không thể xác định thời điểm chính xác mà người chuyền bóng chạm vào bóng vì tốc độ khung hình của camera truyền hình chỉ là 50 khung hình/giây.
SAOT sẽ xác định chính xác thời điểm người chuyền chạm chân vào bóngThứ hai, VAR chọn thủ công điểm xa nhất về phía trước cho cả hậu vệ và cầu thủ tấn công, trong khi điều này không thể được áp dụng đồng bộ. SAOT hoạt động dựa trên trí tuệ nhân tạo (AI) nên sẽ loại bỏ hoàn toàn các quyết định mang tính chủ quan trong 2 quá trình trên. Thêm vào đó, công nghệ mới sẽ tối ưu thời gian xử lý tình huống tranh cãi, qua đó giúp trận đấu không bị gián đoạn quá lâu và gây ra sự thất vọng cho khán giả.
SAOT hoạt động như thế nào?
SAOT giúp VAR đưa ra quyết định việt vị nhanh và chính xác hơn bằng cách tự động xác định vị trí tương đối của các cầu thủ tại thời điểm chính xác bóng rời khỏi chân người chuyền.
Giám đốc công nghệ và đổi mới bóng đá của FIFA, ông Johannes Holzmuller giải thích về SAOT: “Công nghệ việt vị bán tự động được phát triển để hỗ trợ các trọng tài ở tổ VAR. Vì vậy, tại các trận đấu ở World Cup 2022, phòng VAR sẽ nhận được cảnh báo tự động trong trường hợp có tình huống việt vị. Khi đó, công nghệ mới sẽ tự động chọn thời điểm bóng rời chân người chuyền, và tự động vạch ra đường kẻ việt vị chỉ vài giây sau sự cố”.
“Sau đó, các trọng tài VAR phải xác định điểm bóng được chuyền theo đề xuất, cũng như đường kẻ việt vị được đề xuất. Tổ VAR sẽ thông báo quyết định cuối cùng cho trọng tài chính trên sân”.
Ưu điểm khi áp dụng SAOT
Nói về SAOT, Chủ tịch Ủy ban trọng tài FIFA, Pierluigi Collina cho biết: “Nó sẽ đưa ra quyết định chính xác hơn. Về mặt thời gian, nó sẽ giúp trọng tài đưa ra quyết định nhanh hơn và giảm thời gian gián đoạn trận đấu. Chúng tôi hiểu rằng bóng đá khác với các môn thể thao khác, việc trọng tài đưa ra quyết định nhanh hơn là rất quan trọng”.
Ông Collina đánh giá rất cao công nghệ SAOTHiện tại, VAR chỉ sử dụng camera truyền hình để đưa ra quyết định việt vị. Nhưng với SAOT, các camera được lắp đặt riêng dưới mái che của SVĐ, nó cung cấp khả năng theo dõi tối ưu cả 22 cầu thủ trên sân, ghi lại các dữ liệu để tính toán chính xác vị trí của họ trên sân.
Quả bóng sử dụng cho World Cup 2022 có tên Adidas "Al Rihla", sẽ được trang bị cảm biến gửi dữ liệu 500 lần trong 1 giây, cho phép phát hiện điểm đá chính xác hơn nhiều so với việc sử dụng camera thông thường với tốc độ 50 khung hình/giây. Mỗi SVĐ tại World Cup được lắp 12 camera theo dõi quang học chuyên dụng.
Theo FIFA, thời gian trung bình để đưa ra quyết định việt vị khi dùng VAR ở tất cả các giải đấu trên toàn thế giới là 70 giây. Với công nghệ mới, khoảng thời gian này dự kiến rút ngắn xuống chỉ còn 25 giây.
Trọng tài huyền thoại Collina tin rằng SAOT sẽ có độ chính xác cao không kém công nghệ goal-line.
Kết quả của tình huống tranh cãi sẽ được công bố bằng hình ảnh 3D trên mang hình lớn tại SVĐSAOT có được sử dụng cho tất cả các tình huống việt vị không?
Công nghệ này sẽ gửi cảnh báo tới phòng VAR trong mọi tình huống việt vị. Tuy nhiên, thông tin này chỉ được trọng tài VAR xác thực và thông báo cho trọng tài chính trong trường hợp có một khoảnh khắc thay đổi kết quả trận đấu như bàn thắng, quả phạt đền và thẻ đỏ. Do đó, nếu một lỗi việt vị được phát hiện trước một quả phạt góc hoặc đá phạt trực tiếp mà trợ lý trọng tài chưa phất cờ, VAR sẽ không cảnh báo trọng tài chính và lỗi việt vị đó sẽ được bỏ qua (không bị phạt).
SAOT tính toán chính xác tới từng milimétKhi nào SAOT được áp dụng ở Champions League và Premier League?
UEFA thông báo công nghệ mới này được áp dụng cho trận Siêu cúp châu Âu giữa Real Madrid vs Frankfurt, và sau đó xuyên suốt tất cả các trận Champions League.
Còn Premier League và các giải VĐQG hàng đầu châu Âu khác dự kiến sẽ phải chờ đến mùa 2023/24. Khi áp dụng SAOT, tổ VAR cũng cần phải bổ sung thêm trọng tài để giám sát quá trình.
