Nhà báo Phan Việt Hùng là cựu lưu học sinh tại Liên Xô, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Hữu nghị Việt-Nga, nhiều năm nghiên cứu tìm hiểu về lịch sử quan hệ giữa Liên Xô - Nga và Việt Nam.
"Trên mạng xã hội Livejournal rất phổ biến thuộc sở hữu của một công ty truyền thông Nga, tôi tình cờ ghé tài khoản lingvik. Người này đã đưa lên khá nhiều bức ảnh lấy từ album của gia đình.
Trong số này, có 2 bức ảnh chụp Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Kiev vào tháng 7/1959. Dịp này, Người sang thăm Liên Xô, đi thăm một số nước cộng hòa, trong đó có Ukraina (thủ đô là Kiev).
Từ trước đến nay, tôi chỉ biết các bức ảnh chụp Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Liên Xô do các phóng viên Liên Xô và Việt Nam thực hiện. Vậy nên, tôi rất bất ngờ khi bắt gặp 2 bức ảnh chụp Người, do một cậu bé vừa học xong lớp 8 chụp được.
Qua tìm hiểu trên trang của lingvik, tôi biết được bố của lingvik tên là Shura Turetsky, sống ở làng Krivoe Ozero, tỉnh Nikolaev. Một ngày tháng 7/1959, cả bọn học sinh vừa học xong lớp 8 được cô giáo dẫn ra thủ đô Kiev chơi giải ngố, ăn kem chụp ảnh như thời bé thế hệ 6x, 7x được ra Bờ Hồ.
Ông Turetsky kể lại cho con trai về cái ngày đáng nhớ đó: "... Theo như bố nhớ, hôm đó bọn bố đến thăm Pechersk Lavra, Nhà thờ Thánh Sophia, cũng như Triển lãm Thành tựu Kinh tế Quốc dân (giống như Triển lãm Thành tựu Kinh tế Quốc dân ở Moskva, nhưng bé hơn). Khi đi ngang qua một gian triển lãm, bố bỗng nhìn thấy Hồ Chí Minh đang đi cùng với một số bác lãnh đạo Ukraina.
Bố nhận ra Hồ Chí Minh ngay lập tức, bởi đã nhiều lần nhìn thấy những bức ảnh của Người trên các tờ báo thời đó. Ngay lập tức, bố bỗng có một mong muốn không thể cưỡng lại được, đó là chụp ảnh Người. Bố liền đi tụt lại các bạn cùng lớp, đứng lẫn vào đám đông các phóng viên đang chờ. Bố loay hoay mãi để đặt chế độ máy ảnh, tốc độ bao nhiêu, khẩu độ bao nhiêu. Cuối cùng, bố phải nhờ một chú phóng viên giúp, sau khi nói với chú ấy độ nhạy của phim.
Bức ảnh Hồ Chủ tịch do cậu học sinh lớp 8 Shura Turetsky chụp từ năm 1959.
Shura tình cờ nhìn thấy Hồ Chủ tịch khi Người đến thăm một triển lãm ở Kiev (Ukraina) và nhận ngay ra Người qua những hình ảnh trước đó trên báo chí.
Ngay sau đó, Hồ Chí Minh xuất hiện, và bố đã chụp được hai bức ảnh. Ảnh Người và phái đoàn rời khỏi gian triển lãm và ảnh Người đang đi về xe (có vẻ như đó là một chiếc ZIM thì phải).
Sau đó, bố về nhà tráng phim và rửa ảnh tại nhà, chất lượng của chúng khá ổn. Đó là mùa hè năm 1959".
Dựa theo lời kể của lingvik, tôi kiểm tra lại thì Bác đi thăm Kiev trong 2 ngày 6-7/7/1959.
Shura (ngoài cùng bên phải) cùng gia đình đã lưu giữ những bức ảnh Bác Hồ suốt mấy chục năm qua.
Hai bức ảnh do cậu bé trường làng lớp 8 ở tỉnh Nikolaev chụp vị lãnh tụ của Việt Nam đã được giữ mãi trong album gia đình suốt mấy chục năm qua. Tôi đưa thêm ảnh cậu bé Shura thời điểm đó, trông khá láu lỉnh. Trong ảnh, cậu ngoài cùng bên phải, lùn nhất và duy nhất đeo khăn quàng đỏ.
Chắc khi cậu bé đội viên Shura chụp ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh, cậu cũng không ngờ rằng vị lãnh tụ của nước Việt Nam có ngày sinh trùng với ngày thành lập Đội Thiếu niên Tiền phong mang tên Lenin - ngày 19/5.
Tính xem nào, "cậu bé" đó nay cũng tầm khoảng 75-76 tuổi. Đã 62 năm trôi qua rồi còn đâu.
Nay tôi xin giới thiệu lại các bức ảnh Bác Hồ do cậu bé Shura Turetsky lớp 8 ngày nào chụp, nhân ngày sinh của Người!".
