Phát biểu đề dẫn Hội thảo, ông Vũ Văn Tiến cho biết, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư tại Đại hội Đảng bộ MTTQ và các đoàn thể Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025–2030, UBTƯ MTTQ Việt Nam được giao nghiên cứu, xây dựng và tổ chức đánh giá độc lập Bộ chỉ số Niềm tin xã hội cấp tỉnh. Đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng, mới và khó, có ý nghĩa lâu dài trong việc củng cố niềm tin của Nhân dân, tăng cường đồng thuận xã hội và nâng cao hiệu quả quản trị ở địa phương.
Trong thời gian qua, UBTƯ MTTQ Việt Nam đã triển khai nhiệm vụ theo lộ trình thận trọng, bài bản, lấy nền tảng khoa học và thực tiễn làm yêu cầu xuyên suốt. Hội thảo tham vấn khoa học ngày 12/12/2025 được tổ chức với sự tham gia của nhiều nhà khoa học, chuyên gia và đại diện các cơ quan liên quan. Kết quả hội thảo đã được tổng hợp, đăng tải rộng rãi và bước đầu đạt được những thống nhất quan trọng.
Theo đó, Hội thảo tham vấn lần thứ nhất đã làm rõ tính cấp thiết của việc xây dựng công cụ đo lường niềm tin xã hội một cách độc lập, khách quan và khoa học; vai trò đặc thù của MTTQ Việt Nam trong tổ chức đánh giá độc lập niềm tin xã hội; các nguyên tắc nền tảng về cách tiếp cận, đối tượng khảo sát, phương pháp thu thập dữ liệu và định hướng sử dụng kết quả Bộ chỉ số. Trên cơ sở đó, Hội thảo lần này tập trung góp ý, hoàn thiện khung đo lường, cấu trúc và các chỉ số thành phần của Bộ chỉ số Niềm tin xã hội cấp tỉnh.
Nhấn mạnh vai trò của khung đo lường, ông Vũ Văn Tiến cho rằng: “Cấu trúc và các chỉ số thành phần chính là ‘xương sống’ của Bộ chỉ số. Nếu khung đo lường chưa hợp lý, cách tiếp cận chưa phù hợp hoặc các chỉ số thành phần chưa rõ nội hàm, thì Bộ chỉ số sẽ khó phản ánh đúng thực chất niềm tin xã hội”.
Tại Hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học tập trung trao đổi thẳng thắn, khoa học vào những vấn đề trọng tâm như tính phù hợp của khung đo lường niềm tin xã hội hiện nay; cấu trúc tổng thể, các nhóm chỉ số thành phần; mối tương quan giữa Bộ chỉ số Niềm tin xã hội với các bộ chỉ số hiện hành; lựa chọn phương pháp đo lường bảo đảm khoa học và khả thi khi triển khai ở cấp tỉnh.
Tham luận tại Hội thảo, ông Phạm Ngọc Thạch, Phó Trưởng Ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, trong các văn kiện của Đảng, đặc biệt là dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV, nội dung củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng và Nhà nước được nhấn mạnh. Để củng cố niềm tin đó, cần có những số liệu đo lường cụ thể, vì vậy việc MTTQ Việt Nam hoàn thiện Bộ chỉ số Niềm tin xã hội cấp tỉnh là rất cần thiết.
Liên quan đến cấu trúc và thành phần Bộ chỉ số, ông Phạm Ngọc Thạch đánh giá khung đo lường hiện nay phản ánh khá toàn diện, đa chiều các khía cạnh của đời sống xã hội. Về lộ trình triển khai, ông đề xuất cần có giai đoạn thí điểm tại một số tỉnh, thành phố nhằm hoàn thiện phương pháp luận, bảng hỏi và cách thức tiến hành.
“Việc xây dựng Bộ chỉ số Niềm tin xã hội cấp tỉnh là một bước đi chiến lược, đáp ứng yêu cầu của Đảng trong thời kỳ mới, phù hợp với xu thế quản trị hiện đại”, ông Phạm Ngọc Thạch cho hay.
Theo TS Bùi Hồng Việt, Phó Vụ trưởng Vụ Nghiên cứu – Dư luận xã hội, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ chỉ số Niềm tin xã hội cấp tỉnh cần được xây dựng ngắn gọn, xác định rõ mục tiêu và phạm vi. Bộ chỉ số nên hướng tới nhóm đối tượng trực tiếp, thường xuyên tiếp xúc với chính quyền, gắn với thống kê chuyên sâu và xây dựng thang đo chuẩn hóa, qua đó tạo sự khác biệt so với các cuộc điều tra xã hội học thông thường.
Phát biểu kết luận Hội thảo, ông Vũ Văn Tiến khẳng định, Ban Tuyên giáo Cơ quan UBTƯ MTTQ Việt Nam sẽ tiếp thu đầy đủ các ý kiến góp ý khoa học, tâm huyết của các chuyên gia, nhà khoa học để tiếp tục hoàn thiện cấu trúc, thành phần Bộ chỉ số Niềm tin xã hội cấp tỉnh. Đây sẽ là cơ sở quan trọng để tổng hợp, báo cáo và trình Ban Bí thư xem xét, cho ý kiến chỉ đạo trước khi triển khai chính thức.
Bộ chỉ số Niềm tin xã hội cấp tỉnh được xây dựng theo cách tiếp cận đa chiều, dựa trên trải nghiệm của người dân, kết hợp đo lường niềm tin thể chế và niềm tin xã hội – cộng đồng. Niềm tin xã hội được hiểu là sự đánh giá, cảm nhận và kỳ vọng của người dân đối với Nhà nước, xã hội và tương lai phát triển, hình thành trên cơ sở tương tác thực tiễn với các thiết chế công và môi trường sống. Bộ chỉ số hướng tới ba mục tiêu: đánh giá độc lập mức độ niềm tin của người dân ở cấp tỉnh; làm công cụ giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam; cung cấp căn cứ khoa học cho chính quyền địa phương trong điều chỉnh chính sách và nâng cao chất lượng quản trị.
