Đáng chú ý, từ ngày 1/1/2026, học sinh sẽ được miễn phí sách giáo khoa. Đồng thời, toàn quốc sử dụng thống nhất một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
Nhiều điểm mới về sách giáo khoa
So với Luật Giáo dục năm 2019, Luật Giáo dục mới được Quốc hội thông qua có nhiều điểm thay đổi liên quan sách giáo khoa và tài liệu giáo dục địa phương.
Luật quy định sách giáo khoa phải cụ thể hóa yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông về mục tiêu, nội dung, phẩm chất và năng lực học sinh; đồng thời định hướng phương pháp giảng dạy, kiểm tra và đánh giá chất lượng.
Nội dung và hình thức trình bày không được mang định kiến về dân tộc, tôn giáo, nghề nghiệp, giới tính, lứa tuổi hay địa vị xã hội. Sách giáo khoa sẽ được xuất bản dưới nhiều dạng: sách in, sách chữ nổi Braille và sách điện tử.
Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa được thành lập theo từng môn học, hoạt động giáo dục và chịu trách nhiệm về nội dung, chất lượng thẩm định. Bộ trưởng Bộ GD&ĐT sẽ phê duyệt sách giáo khoa sau khi hội đồng đánh giá đạt yêu cầu; đồng thời ban hành tiêu chuẩn, quy trình biên soạn và chỉnh sửa.
Trước đây, khi có nhiều bộ sách giáo khoa khác nhau, UBND cấp tỉnh quyết định lựa chọn sách sử dụng ổn định trong cơ sở giáo dục phổ thông theo quy định của Bộ GD&ĐT.
Theo luật mới, đối với tài liệu giáo dục địa phương, cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh chịu trách nhiệm tổ chức biên soạn, bảo đảm phù hợp đặc điểm văn hóa – xã hội của địa phương. Hội đồng thẩm định tài liệu do Chủ tịch UBND cấp tỉnh thành lập và chịu trách nhiệm về kết quả thẩm định. Sau khi được đánh giá đạt, tài liệu sẽ được Chủ tịch UBND cấp tỉnh phê duyệt sử dụng. Bộ GD&ĐT cũng ban hành tiêu chuẩn và quy trình biên soạn, chỉnh sửa, thẩm định nhằm thống nhất quản lý.
Duy trì miễn học phí
Luật mới làm rõ khái niệm học phí, cơ cấu chi phí dịch vụ giáo dục và cơ chế thu – quản lý thu theo lộ trình tính đúng, tính đủ, tăng cường minh bạch.
Học phí là khoản tiền người học nộp để chi trả một phần hoặc toàn bộ chi phí của dịch vụ giáo dục, đào tạo. Mức học phí được xác định theo lộ trình do Chính phủ ban hành; riêng cơ sở giáo dục nghề nghiệp và đại học thực hiện theo Luật Giáo dục nghề nghiệp và Luật Giáo dục đại học.
Chi phí dịch vụ giáo dục gồm tiền lương, chi phí trực tiếp phục vụ dạy học, chi phí quản lý, khấu hao tài sản cố định và các khoản liên quan đến thực hiện chương trình. Mức thu dịch vụ tuyển sinh được tính đúng, tính đủ.
Luật mới quy định: trẻ em mầm non, học sinh phổ thông và người học chương trình giáo dục phổ thông trong cơ sở công lập được miễn học phí. Người học tại cơ sở dân lập, tư thục được Nhà nước hỗ trợ đóng học phí theo mức do HĐND cấp tỉnh quyết định, căn cứ khung học phí do Chính phủ ban hành và không vượt quá mức thu của các cơ sở dân lập, tư thục.
Cơ chế quản lý học phí được phân cấp rõ ràng: Chính phủ quy định khung chung; HĐND cấp tỉnh quyết định mức học phí cụ thể tại địa phương; UBND cấp tỉnh quy định cơ chế thu và sử dụng mức thu dịch vụ tuyển sinh, đồng thời quyết định danh mục và mức thu dịch vụ phục vụ, hỗ trợ giáo dục thuộc thẩm quyền.
Các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, đại học tự quyết định danh mục và mức thu dịch vụ (trừ trường hợp Nhà nước định giá), nhưng phải công khai theo khóa, cấp học, năm học. Cơ sở giáo dục dân lập, tư thục được xác định mức học phí và các khoản dịch vụ bảo đảm bù đắp chi phí và có tích lũy, đồng thời phải công khai đầy đủ theo hồ sơ thành lập và quy định pháp luật.
Thay đổi cơ quan cấp bằng tốt nghiệp
Luật giáo dục mới cũng sửa đổi quy định liên quan việc xác nhận hoàn thành chương trình giáo dục và cấp bằng tốt nghiệp THPT.
Học sinh học hết chương trình giáo dục Tiểu học, THCS và đủ điều kiện theo quy định sẽ được hiệu trưởng xác nhận hoàn thành chương trình trong học bạ.
Trước đây, học sinh học hết chương trình THCS được người đứng đầu cơ quan chuyên môn về giáo dục thuộc UBND cấp huyện cấp bằng tốt nghiệp; ở cấp THPT, cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh cấp bằng tốt nghiệp.
Theo luật mới, học sinh học hết chương trình giáo dục THPT, đủ điều kiện sẽ được dự thi. Nếu đạt yêu cầu, hiệu trưởng nhà trường cấp bằng tốt nghiệp THPT.
Học sinh không dự thi hoặc thi không đạt yêu cầu sẽ được cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông. Giấy chứng nhận này được dùng để đăng ký dự thi lấy bằng tốt nghiệp THPT khi có nhu cầu, hoặc theo học giáo dục nghề nghiệp.
Ngoài ra, luật mới còn sửa đổi, bổ sung nhiều quy định khác liên quan văn bằng, chứng chỉ; hội đồng trường; cấp phép hoạt động giáo dục; tuyển sinh…
