Jose Mourinho không phải mẫu huấn luyện viên lý tưởng cho tất cả. Điều này đúng với cả các cổ động viên, các cầu thủ và thậm chí là cả ban lãnh đạo ở những đội bóng ông từng đặt chân đến trong sự nghiệp. Phương pháp huấn luyện, cá tính của Người Đặc Biệt từng mở đường cho thành công và sự ngưỡng mộ tột cùng, thế nhưng cũng chính nó đã nhiều lần biến phòng thay đồ ở những câu lạc bộ ông dẫn dắt trở thành bãi chiến trường.
Hơn hai thập kỷ Mourinho theo đuổi sự nghiệp sa bàn, drama luôn theo đuổi ông. Mourinho sẵn sàng 'chiến đến cùng' với những ai đối đầu mình. Và như đã biết, cụm từ gắn liền với nhà cầm quân người Bồ Đào Nha là 'phản thầy' khi mà vì những cuộc xung đột với chính các học trò, Mourinho đã không ít lần mất ghế.
Trong một cuộc phỏng vấn, Bastian Schweinsteiger từng thừa nhận rằng mình đã bị cựu thuyền trưởng Real Madrid trục xuất khỏi đội hình Man Utd ngay trong ngày sinh nhật. Và huyền thoại của đội tuyển Đức chỉ là một trong số những nhân vật chính trong các thước phim ngập tràn mùi thuốc súng về Người Đặc Biệt mà thôi.
Vitor Baia - Porto
Mourinho là một ẩn số với đội ngũ ban lãnh đạo Porto khi ông đến Dragão vào năm 2002. CV của Mourinho khi ấy đương nhiên không phải một bản thành tích dày đặc mà chỉ là những dòng kinh nghiệm ít ỏi. Thực tế, ông còn được biết đến nhiều hơn với vai trò trợ lý và phiên dịch của Bobby Robson trong quãng thời gian thành công mà họ có tại Barcelona.
Đến với Porto, điều đầu tiên mà Mourinho muốn làm là thể hiện uy quyền của mình. Chính vì thế, ông đã mang thủ môn số một của đội khi đó là Vitor Baia ra làm 'tốt thí'. Sau trận hòa 2-2 trong ngày khai mạc mùa giải, Mourinho đã lập tức 'trảm' Baia. Điều đó khiến tất cả ngạc nhiên, nhưng hiệu ứng nó mang lại thì vô cùng tốt.
Vì e sợ Mourinho, các cầu thủ Porto chiến đấu với 200% khả năng của mình và hệ quả là Bầy Rồng bất bại trong 7 trận đấu kế tiếp, trong đó bao gồm 5 trận thắng. Mùa giải năm ấy, Mourinho đưa Porto đến chức vô địch UEFA Cup. Và chỉ 1 năm sau, ông mang Champions League về phòng truyền thống câu lạc bộ.
Iker Casillas - Real Madrid
Trong phần còn lại của thập niên 2000, phương pháp quản lý khắc nghiệt của Mourinho đã giúp ông giành được nhiều thành công tại Chelsea và Inter Milan, nhưng tại Real Madrid thì mọi chuyện lại chẳng như vậy.
Khi Mourinho đến Santiago Bernabeu, Real Madrid lúc đó là một tập thể toàn sao nhưng sức mạnh mà họ thể hiện lại chẳng tương xứng với những gì mà giới mộ điệu kỳ vọng. Hai mùa giải đầu tiên của Mourinho kết thúc đầy hứa hẹn với các danh hiệu Copa del Rey và La Liga. Thế nhưng đúng lúc tất cả đều hướng đến Champions League trong 'năm thứ 3 triều đại Mourinho', Người Đặc Biệt lại tự đào hố chôn mình bằng cách tuyên chiến với các học trò.
Thời điểm bấy giờ, Cristiano Ronaldo là người đã phớt lờ các chỉ dẫn chiến thuật của Mourinho. Theo lẽ thường, ông sẽ ra mặt răn đe CR7. Nhưng Mourinho cho rằng việc loại bỏ cầu thủ xuất sắc nhất thế giới khỏi đội hình không phải một ý hay trong mùa giải mà Real Madrid hướng tới danh hiệu danh giá nhất châu Âu, vì thế ông quyết định 'giết gà dọa khỉ' bằng cách chĩa mũi dùi vào Iker Casillas. Casillas đã bị loại vào tháng 12/2012 và người được trao cơ hội là một Antonio Adan trẻ tuổi và đầy triển vọng. Về sau, Mourinho lại tiếp tục có động thái gây chiến với huyền thoại của đội bóng áo trắng khi mang Diego Lopez về từ Sevilla.
Tuy nhiên sau tất cả, năm đó Real Madrid không vô địch Champions League và cũng chẳng lên ngôi ở La Liga. Dẫu cho trong nửa sau của chiến dịch 2012/13, Los Blancos đã thi đấu đầy mạnh mẽ nhưng họ vẫn phải ngậm ngùi nhìn kình địch Barcelona đăng quang tại giải vô địch quốc gia.
Có một chi tiết đáng chú ý, đó là Real Madrid của Mourinho trong mùa giải 2012/13 thường tỏ ra thất thế trong các trận đánh lớn. Họ thua Atletico Madrid ở chung kết Copa del Rey và bị Borussia Dortmund loại khỏi Champions League một cách tủi hổ sau khi thua 1-4 trong trận lượt đi.
Trong bối cảnh đó, Casillas cùng những người đồng minh của mình trong phòng thay đồ - bao gồm cả Sergio Ramos đã gặp chủ tịch Florentino Perez và bày tỏ thái độ cương quyết không tiếp tục làm việc cùng Mourinho. Vì thế, Người Đặc Biệt cuối cùng cũng phải khăn gói rời Santiago Bernabeu.
Kevin De Bruyne - Chelsea
Với những thành công to lớn mà Kevin De Bruyne đã mang lại cho Manchester City, người ta có thể rất dễ dàng quên rằng anh đã từng là một tiền vệ trẻ đầy triển vọng ở Chelsea. Thế nhưng De Bruyne của ngày đó lại bị Jose Mourinho đánh giá là tài năng, khéo léo nhưng thiếu sự chín chắn và kinh nghiệm để trở thành thành viên của đội một.
Đó là mùa giải đầu tiên của De Bruyne tại Chelsea, 18 tháng kể từ sau khi anh ký hợp đồng và thi đấu theo dạng cho mượn tại Đức trong màu áo Wolfsburg. Tiền vệ người Bỉ ra sân ở 3/5 trận đấu tiên tại Premier League. Nhưng từ đó về sau, anh thường xuyên phải làm bạn với băng ghế dự bị và chỉ có thể thi đấu trong những trận đấu cúp không quan trọng.
Chia sẻ với Tribune hồi 2019, Bruyne nhớ lại cuộc nói chuyện định mệnh đưa anh rời khỏi Stamford Bridge:
"1 pha kiến tạo, 0 bàn thắng, 10 lần thu hồi bóng. Tôi mất 1 phút để hiểu những gì ông ấy đang nói. Sau đó, ông ấy bắt đầu đọc chỉ số của các cầu thủ tấn công khác như Willian, Oscar, Mata và Schurrle. Nó kiểu như 5 bàn thắng, 10 đường kiến tạo,... đại loại thế.
Jose chỉ đợi tôi nói điều gì đó, và cuối cùng tôi nói 'nhưng… một số người trong số này đã chơi 15, 20 trận. Tôi chỉ chơi ba.'
Mọi chuyện thật kỳ lạ. Chúng tôi đã có một cuộc trò chuyện một chút về việc tôi sẽ tiếp tục được đem đi cho mượn. Khi ấy Mata cũng không được Jose ưa thích nên ông ấy đã nói: 'Chà, cậu biết đấy, nếu Mata ra đi thì cậu sẽ là lựa chọn thứ 5 thay vì thứ 6.'
Nghe những lời này, tôi đã thẳng thắn nói rằng 'Có lẽ ông không thực sự muốn tôi ở đây, vậy thì hãy bán tôi cho một đội bóng khác đi.
Tôi nghĩ Jose đã hơi thất vọng, nhưng công bằng mà nói thì hẳn ông ấy cũng hiểu rằng tôi thực sự cần phải được thi đấu".
Paul Pogba - Manchester United
Trận chiến lớn nhất, khiến báo chí tốn nhiều giấy mực nhất của Mourinho? Với nhiều cổ động viên, hẳn đó phải là với cậu học trò ngôi sao Paul Pogba. Chính nhà cầm quân người Bồ chứ chẳng phải ai khác là người đã đưa Pogba về Old Trafford với tư cách tân binh đắt giá nhất lịch sử Man Utd. Mối duyên giữa hai người khởi đầu đẹp như mơ khi cùng nhau, họ giúp Quỷ Đỏ giành được Cúp Liên đoàn cũng như là cả Europa League. Thế nhưng cho đến chiến dịch 2017-18, những vết rạn bắt đầu xuất hiện.
Dấu hiệu công khai đầu tiên, đó là việc Pogba bị rút ra khỏi sân chỉ sau 63 phút trong trận thua bạc nhược của MU trước Tottenham hồi tháng 1/2018. Khi đó, người ta đã thấy hai người có những cuộc tranh cãi với nhau. Thế rồi đến trận đấu tiếp theo gặp Huddersfield, các khán giả chẳng thấy Pogba xuất hiện trong đội hình xuất phát nữa. Ở trận kế gặp Newcastle, Pogba được thi đấu nhưng tiếp tục bị đưa ra khỏi sân thay vì được đá trọn vẹn 90 phút. Chỉ hai tháng sau, báo chí Anh đồng loạt đưa tin hai thầy trò hầu như không nói chuyện với nhau và giao tiếp chủ yếu thông qua trợ lý Rui Faria.
Mùa hè 2018, Paul Pogba có hành trình đáng nhớ tại World Cup và cùng đội tuyển Pháp nâng cao cúp vàng. Trước mùa giải 2018/19, cựu sao Juventus bất ngờ được Mourinho đôn lên làm đội phó. Để đáp lễ ông thầy, Pogba đã ghi bàn và được vinh danh là cầu thủ xuất sắc nhất trong trận mở màn trước Leicester.
Những tưởng mọi mâu thuẫn chỉ còn là dĩ vãng, nhưng rồi họ lại một lần nữa rơi vào thế nước lửa chẳng thể dung hòa. Khởi đầu mùa giải kém cỏi khiến Pogba phản đối chiến thuật của Mourinho bằng cách tuyên bố rằng Man Utd chỉ nên tấn công, tấn công và tấn công, đặc biệt là khi chơi tại Old Trafford.
Phát biểu từ Pogba giống như một cái tát bỏng rát vào mặt Mourinho, vì thế ông đã tước băng đội phó của cậu học trò ngôi sao. Sau trận thua sốc trên sân nhà trước Derby ở League Cup mùa giải năm đó, Pogba đã đăng một video gây tranh cãi về việc mình đã nở nụ cười khi theo dõi trận đấu từ bên ngoài đường pitch. Hành động này khiến cho Mourinho đối đầu với tiền vệ người Pháp trong các buổi tập, và nó cũng khiến cho mối quan hệ giữa hai người không thể cứu vãn được nữa.
Đến cuối năm 2018, cuộc chiến giữa Mourinho và Pogba chính thức đi đến hồi kết khi Man Utd thất bại trước đại kình địch Liverpool, và nó trở thành giọt nước tràn ly khiến BLĐ Quỷ Đỏ hết kiên nhẫn với Người Đặc Biệt.
Dele Alli - Tottenham
Điều người ta thường quên về sự sa sút không phanh của Dele Alli ở Tottenham là nó không bắt đầu dưới thời Jose Mourinho, mà là dưới thời người tiền nhiệm Mauricio Pochettino.
Tiền vệ sinh năm 1996 đã có một kỳ World Cup xuất sắc cùng đội tuyển Anh vào năm 2018 nhưng lại thi đấu không tốt trong nửa đầu mùa giải 2018/19. Chấn thương gân khoeo ở trận gặp Fulham hồi tháng 1/2019 dường như là chất xúc tác cho xu hướng đi xuống của Alli. Đến đầu mùa giải 2019/20, Alli tiếp tục không có được phong độ tốt. Trong khi đó, Tottenham cũng trải qua chuỗi trận tệ hại và nó khiến cho Pochettino phải rời bắc London.
Jose Mourinho là nhân vật được thượng tầng The Lilywhites chọn mặt gửi vàng. Khi mới tới đội bóng mới, Mourinho đã bảo với tiền vệ người Anh rằng 'Cậu là Dele hay anh trai của Dele - hãy chơi như Dele cho tôi'. Trong khoảng một tháng, phương pháp kích thích tâm lý mà cựu thuyền trưởng Real Madrid dùng với Alli đã phát huy tác dụng. Dele chơi hay trong chiến thắng 3-2 trước West Ham, ghi một bàn thắng tuyệt đẹp vào lưới Man United dù trận này Tottenham thất bại tại Old Trafford. Anh cũng xé lưới Bournemouth 2 lần, cung cấp 2 đường kiến tạo để giúp binh đoàn áo trắng có thắng lợi 5 sao đầy bùng nổ.
Nhưng mọi thứ lại sớm trở nên xấu đi vào đầu năm 2020, thời điểm mà bóng đá quay trở lại sau khoảng thời gian tạm ngừng vì đại dịch COVID-19. Trong 3 lần ra sân của Dele Alli, chỉ 1 trong số đó là anh được điền tên vào đội hình xuất phát. Về sau, việc dính chấn thương cơ đã khiến cầu thủ sinh năm 1996 phải nghỉ thi đấu trong phần còn lại của chiến dịch.
Đó là trong mùa giải 2019/20, nơi bộ phim tài liệu 'All or Nothing - Tất cả hoặc không có gì' được công bố. Tại đây, Mourinho cố gắng thảo luận về phong độ của Dele với tiền vệ này. Ông đã cảnh báo cậu học trò rằng anh có nguy cơ không tận dụng được tối đa tiềm năng của mình.
Dù vậy trong trận mở màn mùa giải 2020/21 gặp Everton, Mourinho vẫn tin tưởng trao cho Alli suất đá chính. Tuy nhiên, chính ông cũng ra quyết định rút anh khỏi sau chỉ sau 45 phút. Kể từ thời điểm đó cho đến tháng 2/2021, số phút thi đấu thực tế tại Premier League của Alli chỉ dừng lại ở con số 30 ít ỏi.
Cho đến tháng tháng 4/2021, Mourinho phải nhận trát sa thải, nhưng điều này chẳng giúp Alli tìm lại được bản ngã của mình để rồi cách đây ít ngày, anh chính thức rời Tottenham để gia nhập Everton theo dạng chuyển nhượng tự do.
Như đã đề cập, Mourinho không phải cái tên mà ai ai cũng yêu mến. Thế nhưng với những người đã dành tình cảm cho ông, vậy thì tình cảm đó khó lòng thay đổi được. Và có một điều mà dù có yêu hay ghét Mourinho, bạn cũng chẳng thể phủ nhận, đấy là ông đã có một sự nghiệp với quá nhiều thành công, quá nhiều danh hiệu. Kể cả bây giờ nhiều người nghĩ rằng Mourinho đang dần lỗi thời, thì ông chắc chắn vẫn xứng đáng là một trong những vị chiến lược gia giỏi nhất, thú vị nhất, đáng xem nhất từng xuất hiện trong làng túc cầu.
