1. Khi một người dùng hai hoặc nhiều CMND
Điều này được quy định rất rõ tại Thông tư 04/1999/TT-BCA (C13) hướng dẫn Nghị định 05/1999/NĐ-CP về CMND. Cụ thể, Thông tư này cấm một người sử dụng hai hoặc nhiều CMND. Trường hợp bị mất đã được cấp lại CMND khác, nếu tìm thấy CMND đã mất thì phải nộp lại cho cơ quan công an nơi làm thủ tục cấp lại.
2. Khi thôi sử dụng hoặc bị tước quốc tịch Việt Nam
Điểm a khoản 1 Điều 10 Nghị định 05/1999/NĐ-CP quy định CMND sẽ bị thu hồi trong trường hợp công dân bị tước hoặc thôi quốc tịch Việt Nam. CMND là giấy tờ tùy thân dành cho công dân Việt Nam, do đó khi từ bỏ quốc tịch, người đó sẽ không còn được giữ và sử dụng CMND nữa.
3. Khi ra nước ngoài định cư
Mặc dù chưa thôi quốc tịch Việt Nam nhưng nếu như công dân ra nước ngoài định cư thì sẽ bị cấm sử dụng CMND. Đối với trường hợp này, theo điểm b khoản 1 Điều 10 Nghị định 05, CMND sẽ bị thu hồi. Người có thẩm quyền thu hồi CMND trong trường hợp (2) và (3) nêu trên là công an cấp huyện nơi cấp CMND.
4. Khi dùng CMND của người khác
Theo điểm a khoản 2 Điều 10 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, việc chiếm đoạt, sử dụng CMND của người khác sẽ bị phạt tiền từ 1 - 2 triệu đồng. Do đó, bạn tuyệt đối không được sử dụng CMND của người khác để tránh gặp phải những rắc rối không đáng có.
5. Từ năm 2036 trở đi
Theo Điều 2 Nghị định 05/1999/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 170/2007/NĐ-CP, CMND có giá trị sử dụng 15 năm kể từ ngày cấp (dù là CMND 9 số hay 12 số). Trong khi đó, từ ngày 01/01/2021, Bộ Công an đã triển khai cấp CCCD gắn chip thay cho CMND. Điều này có nghĩa là những người được cấp CMND từ cuối năm 2020 được tiếp tục sử dụng đến hết năm 2035. Từ năm 2036, CMND chính thức bị "khai tử" và việc sử dụng CMND sau thời điểm này bị cấm.
6. Trường hợp khác
Điều 5 của Nghị định 05/1999/NĐ-CP chỉ rõ, những trường hợp sau đây phải làm thủ tục đổi CMND. Việc sử dụng CMND trong các trường hợp là không hợp lý và cần làm thủ tục đổi sang thẻ CCCD gắn chip.
- CMND hết thời hạn sử dụng;
- CMND hư hỏng không sử dụng được;
- Thay đổi họ, tên, chữ đệm, ngày, tháng, năm sinh;
- Thay đổi nơi đăng ký hộ khẩu thường trú ngoài phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương;
- Thay đổi đặc điểm nhận dạng.
(Nguồn: Pháp luật & Bạn đọc)
