Hội thảo là dịp để các nhà quản lý, các cán bộ Đội, các nhà nghiên cứu và thực tiễn giáo dục chia sẻ, phản biện và làm rõ những thách thức cũng như cơ hội mới cho việc mở rộng và nâng cao chất lượng hoạt động Đội trong hệ thống giáo dục ngoài công lập, nơi đang thu hút ngày càng đông học sinh, đồng thời đặt ra những yêu cầu mới về chăm lo, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống và kỹ năng cho thiếu nhi.
Hội thảo tập trung thảo luận về thực trạng tổ chức và hoạt động Đội TNTP Hồ Chí Minh trong các trường phổ thông ngoài công lập trên cơ sở kết quả khảo sát tại 3 thành phố lớn là Hà Nội, Đà Nẵng và TP. Hồ Chí Minh. Làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển tổ chức Đội như cơ chế chính sách, nhận thức của Ban giám hiệu, đội ngũ Tổng phụ trách, nguồn lực và môi trường văn hóa học đường. Các chuyên gia, nhà khoa học cũng đề xuất hệ thống giải pháp và kiến nghị chính sách cụ thể nhằm tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện để tổ chức Đội phát triển bền vững và phù hợp với đặc thù của các trường ngoài công lập.
Phát biểu đề dẫn hội thảo, Phó Trưởng ban Công tác thiếu nhi Trung ương Đoàn Lê Thị Hải Hà nhấn mạnh, Hội thảo nhằm tiếp tục làm rõ một số vấn đề cốt lõi liên quan đến tổ chức và hoạt động Đội TNTP Hồ Chí Minh trong các trường phổ thông ngoài công lập, bao gồm: Đánh giá thực trạng, mô hình hiệu quả và khó khăn; phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng duy trì và phát triển tổ chức đội trong các trường tư thục; góp ý, phản biện các giải pháp bước đầu do nhóm nghiên cứu đề xuất; đồng thời kiến nghị những nội dung cụ thể để các cơ quan liên quan xem xét thể chế hóa, hỗ trợ và thúc đẩy sự phát triển tổ chức đội trong hệ thống trường học đa dạng hiện nay.
Tại hội thảo, các đại biểu đã được nghe trình bày 5 bài tham luận xoay quanh 3 nội dung trọng tâm: Phân tích thực trạng tổ chức và hoạt động Đội TNTP Hồ Chí Minh trong các trường phổ thông ngoài công lập trên cơ sở kết quả khảo sát tại ba thành phố lớn là Hà Nội, Đà Nẵng và thành phố Hồ Chí Minh.
Đóng góp tại Hội thảo, TS. Nguyễn Thứ Mười - Phó trưởng khoa Công tác thanh thiếu niên, Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam cho rằng, hoạt động Đội TNTP Hồ Chí Minh đóng vai trò rất quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách, đạo đức và kĩ năng sống, giá trị sống cho học sinh. Thông qua các hoạt động: sinh hoạt Đội, diễn đàn, sinh hoạt câu lạc bộ, các hoạt động ngoại khóa (chương trình nghệ thuật, thể thao, cắm trại, tham quan), các cuộc thi học thuật; các trò chơi giáo dục...
Đội giúp thiếu nhi hình thành cách suy nghĩ, thái độ và hành vi tích cực, đặc biệt là giao tiếp hiệu quả với bạn bè, em nhỏ, với thầy cô, CMHS và người lớn tuổi đồng thời hình thành và thay đổi hành vi, nhất là hành vi có liên quan đến sức khỏe và cuộc sống khỏe mạnh, an toàn; Rèn luyện hành vi có trách nhiệm, tự tin giải quyết các tình huống trong các mối quan hệ với bản thân, với người khác, với công việc và với môi trường sống xung quanh; thực hành các giá trị như: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, tôn trọng, trách nhiệm; có thái độ sống trung thực và ý thức chấp hành kỉ luật; sống và làm việc theo các giá trị sống, kĩ năng sống phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội. Có thể nói, hoạt động Đội tạo một môi trường để thiếu nhi học sinh được phát triển toàn diện về thể chất, tinh thần và trí tuệ.
ThS. Nguyễn Văn Thường, giảng viên tâm lý giáo dục Đại học Sư phạm Hà Nội 2 cho biết, hoạt động Đội TNTP Hồ Chí Minh là một bộ phận quan trọng trong chiến lược giáo dục toàn diện cho học sinh ở bậc tiểu học và THCS. Tuy nhiên, trong bối cảnh nhà trường ngoài công lập có những đặc thù riêng về cơ chế tổ chức, định hướng phát triển và mối quan hệ giữa các chủ thể giáo dục, mô hình hoạt động Đội đang gặp nhiều thách thức về tổ chức, nội dung và hiệu quả. Việc phân tích các yếu tố đặc thù văn hoá nhà trường ngoài công lập cho thấy sự ảnh hưởng sâu sắc đến phương thức hoạt động, mức độ tham gia và vai trò của tổ chức đội.
Từ đó đặt ra yêu cầu đổi mới mô hình tổ chức đội theo hướng linh hoạt, tích hợp và thích ứng với điều kiện thực tiễn, đồng thời vẫn giữ vững mục tiêu giáo dục giá trị, kỹ năng sống và tinh thần cộng đồng cho học sinh. Đồng thời vẫn giữ vững mục tiêu giáo dục giá trị, kỹ năng sống và tinh thần cộng đồng cho học sinh, từ đó làm cơ sở để đề xuất các mô hình và giải pháp triển khai phù hợp trong bối cảnh mới.
Chị Nguyễn Thị Anh Thảo - Phó Bí thư Thành đoàn - Chủ tịch Hội đồng Đội TP. Đà Đẵng chia sẻ, hiện địa phương có 4 liên đội ngoài công lập với 3.000 học sinh. Từ thực tiễn triển khai, Hội đồng Đội thành phố nhận thấy rằng: thành công trong việc mở rộng hệ thống liên đội tại các trường ngoài công lập bắt nguồn trước hết từ sự chuyển biến trong nhận thức của Ban Giám hiệu và Hội đồng Quản trị các nhà trường.
Trước đây, các hoạt động Đội thường được xem là hoạt động ngoại khóa, mang tính phong trào, nhưng giờ đây, những giá trị giáo dục sâu sắc, khả năng rèn luyện kỹ năng sống, tinh thần cộng đồng và lòng yêu nước mà các phong trào Đội mang lại đã thuyết phục được lãnh đạo các đơn vị giáo dục ngoài công lập.
Từ đó, chị Anh Thảo đưa ra một số đề xuất, gồm: Tạo điều kiện để học sinh tại các trường ngoài công lập chưa có tổ chức Đội được tham gia các hoạt động cấp Trung ương và các hoạt động lớn của Đội; Hội đồng Đội Trung ương nghiên cứu, bổ sung vào chương trình công tác Đội hằng năm những định hướng cụ thể, rõ ràng về việc triển khai các hoạt động Đội đối với học sinh tại các đơn vị ngoài công lập; kiến nghị các cơ quan chức năng khi cấp phép thành lập đơn vị giáo dục ngoài công lập hoặc giấy phép hoạt động giáo dục cần xem xét lồng ghép các điều kiện, định hướng về việc thành lập tổ chức Đội; sự phối hợp giữa nhà trường, tổ chức Đội và cộng đồng doanh nghiệp chính là chìa khóa để tạo nên môi trường giáo dục tích cực và sự giao lưu, kết nối hiệu quả giữa các đơn vị giáo dục trên cùng một địa bàn.
Kết luận tại hội thảo, anh Lê Anh Quân - Phó Chủ tịch Hội đồng Đội Trung ương nhấn mạnh: "Trong bối cảnh hiện nay, sự phát triển nhanh chóng của hệ thống các trường phổ thông ngoài công lập đã đặt ra yêu cầu cấp thiết phải tổ chức lại và nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức Đội trong khối trường này. Đây không chỉ là đòi hỏi khách quan, mà còn là trách nhiệm chính trị, trách nhiệm xã hội của tổ chức Đội trong việc bảo đảm mọi trẻ em, không phân biệt hình thức trường học, đều có điều kiện rèn luyện, được bảo vệ, chăm lo và phát triển toàn diện. Chính vì vậy, hội thảo hôm nay là một bước đi quan trọng, thể hiện quyết tâm của Hội đồng Đội các cấp trong việc tháo gỡ nút thắt, tìm giải pháp phù hợp và hiệu quả cho vấn đề thành lập tổ chức Đội trong các trường phổ thông ngoài công lập".
