Thanh niên Việt Nam hiện nay có khoảng 22 triệu người, chiếm gần 21% dân số cả nước. Đây là lực lượng trẻ trung, năng động, được kỳ vọng giữ vai trò nòng cốt trong sự nghiệp khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Đồng chí Nguyễn Minh Triết khẳng định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang là động lực then chốt của phát triển kinh tế – xã hội. Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá trong các lĩnh vực này là quyết sách lịch sử, định hình con đường phát triển nhanh và bền vững cho đất nước. Thành công trong triển khai Nghị quyết đòi hỏi sự vào cuộc của toàn hệ thống chính trị và nhân dân, trong đó thanh niên là lực lượng tiên phong.
Tổng Bí thư Tô Lâm cũng từng nhấn mạnh: “Thanh niên phải được đào tạo để trở thành những người tiên phong trong việc làm chủ công nghệ mới, có đủ năng lực nghiên cứu, phát triển và ứng dụng những thành tựu tiên tiến nhất vào thực tiễn”.
Để phát huy tối đa tiềm năng của tuổi trẻ, đồng chí Nguyễn Minh Triết đề xuất 5 giải pháp trụ cột:
Một là, nâng cao nhận thức, khơi dậy đam mê và khả năng làm chủ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo trong thanh niên. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh xác định đây là một trong những nhiệm vụ đột phá trong thời gian qua và cần tiếp tục đẩy mạnh trong thời gian tới. Thông qua phong trào “Tuổi trẻ sáng tạo”, nhận thức và tâm thế của thanh niên được nâng lên rõ rệt; vai trò tiên phong, sáng tạo của thanh niên trong nghiên cứu, ứng dụng thành quả khoa học, công nghệ mới để phát triển đất nước nhanh và bền vững được khẳng định rõ nét. Các diễn đàn, không gian sáng tạo, cuộc thi sáng kiến cộng đồng, giải thưởng nghiên cứu khoa học, quỹ hỗ trợ nghiên cứu… đã thu hút đông đảo thanh thiếu nhi tham gia, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, khuyến khích tư duy sáng tạo và tinh thần học hỏi, khát khao nghiên cứu, sáng chế của thanh niên.
Toàn Đoàn đã hỗ trợ hiện thực hóa hơn 150 nghìn ý tưởng, sáng kiến của thanh niên. Tổ chức Đoàn đã chủ động xây dựng và phát triển chương trình “Phổ cập AI” giúp thanh niên tiếp cận và nắm vững kiến thức về trí tuệ nhân tạo; triển khai công cụ “AI của Đoàn”, giúp thanh niên trực tiếp trải nghiệm và ứng dụng công nghệ AI vào học tập, công tác.
Đã có 71,3% thanh thiếu nhi được tiếp cận các hoạt động nâng cao năng lực số do Đoàn, Hội, Đội các cấp triển khai thực hiện, 67,3% thanh niên sử dụng dịch vụ công trực tuyến, 78% thanh niên sử dụng tài khoản thanh toán điện tử. Những nỗ lực, cố gắng đó đã góp phần tích cực hiện thực hoá mục tiêu của Đảng đưa nước ta vào nhóm 3 nước dẫn đầu Đông Nam Á, nhóm 50 nước đứng đầu thế giới về năng lực cạnh tranh số và chỉ số phát triển Chính phủ điện tử.
Hai là, phát triển nguồn nhân lực trẻ chất lượng cao trong lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo. Đoàn đã triển khai nhiều chương trình học bổng và hỗ trợ thanh niên tự học và học tập suốt đời, thúc đẩy nghiên cứu khoa học, nhất là trong các lĩnh vực khoa học công nghệ mũi nhọn. Trong từng nhóm đối tượng thanh niên, Đoàn đều tổ chức các giải thưởng, hoạt động tôn vinh để tìm kiếm, biểu dương, kết nối và phát huy tài năng trẻ trên các lĩnh vực. Đặc biệt, Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu do Đoàn, Hội được khởi xướng đã trở thành không gian kết nối lớn nhất dành cho trí thức trẻ người Việt trên toàn cầu, qua đó, hình thành Mạng lưới Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu quy tụ hơn 3.000 thành viên, tạo ra các nhóm nghiên cứu trẻ trên các lĩnh vực, nhất là công nghệ cốt lõi.
Ba là, hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp, phát triển các doanh nghiệp công nghệ số của thanh niên, góp phần xây dựng kinh tế số. Đoàn đã tập trung xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Các câu lạc bộ, tổ, đội, nhóm thanh niên khởi nghiệp được thành lập tại các trường đại học, doanh nghiệp và địa phương, tạo thành mạng lưới kết nối rộng khắp trên toàn quốc. Các cuộc thi "Ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo", "Thanh niên khởi nghiệp" các cấp đã trở thành bệ phóng quan trọng cho các dự án tiềm năng. Trong 4 năm qua, đã có hơn 1.400 cuộc thi về ý tưởng khởi nghiệp của thanh niên được tổ chức, thu hút hơn 2,3 triệu lượt thanh niên tham gia, với gần 37 nghìn dự án được hỗ trợ, trong đó chủ yếu là lĩnh vực công nghệ thông tin, chuyển đổi số, nông nghiệp công nghệ cao. Các cấp bộ đoàn cũng đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong quảng bá sản phẩm, hỗ trợ thanh niên bán hàng trên sàn thương mại điện tử; tạo cầu nối giữa thanh niên khởi nghiệp với các nhà đầu tư, chuyên gia và doanh nghiệp thành công; xây dựng các chương trình ươm tạo startup, tạo cơ hội cho thanh niên tiếp cận với công nghệ tiên tiến và thị trường thực tế, giúp tăng 30% tỷ lệ dự án khởi nghiệp thành công trong vòng hai năm đầu tiên, góp phần hiện thực hoá chỉ tiêu của Nghị quyết: Tối thiểu có 5 doanh nghiệp công nghệ số ngang tầm các nước tiên tiến.
Bốn là, phát huy và đồng hành với thanh niên trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia. Các cấp bộ đoàn đã tích cực hưởng ứng phong trào “Bình dân học vụ số”, không chỉ giúp thanh niên nâng cao kỹ năng số mà còn giúp họ trở thành những “đại sứ số” trong cộng đồng.
Chỉ tính riêng trong Chiến dịch thanh niên tình nguyện hè năm nay, tất cả 3.321 xã, phường, đặc khu đều có các đội hình thanh niên tình nguyện “Bình dân học vụ số”, hỗ trợ hơn 7,1 triệu lượt người được tập huấn kỹ năng số, tiếp cận dịch vụ công trực tuyến, thanh toán không tiền mặt.
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đồng chí Tổng Bí thư và đồng chí Bí thư Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương, từ khi chính thức vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, đã có gần 40 nghìn đội hình với hơn nửa triệu tình nguyện viên, hỗ trợ hơn 4,2 triệu lượt người dân tiếp cận dịch vụ công trực tuyến; phối hợp với cấp ủy Đảng cập nhật dữ liệu, cấp đổi thẻ Đảng cho trên 2,17 triệu đảng viên; giúp gần 400 nghìn người dân làm quen và sử dụng nền tảng “Mặt trận số”.
Năm là, đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo trong hệ thống tổ chức. Thời gian qua, công tác điều hành của tổ chức Đoàn được thực hiện chủ yếu trên môi trường số. Đoàn, Hội, Đội đã tập trung xây dựng và phát triển “hệ sinh thái số” trên nhiều nền tảng khác nhau, với trung tâm là ứng dụng di động “Thanh niên Việt Nam” và phần mềm quản lý đoàn viên với hơn 10,5 triệu tài khoản; quản lý, vận hành hơn 4.000 trang cộng đồng và gần 3.000 nhóm trên các nền tảng mạng xã hội.
Nhiều chủ trương, chính sách được chuyển hóa thành các sản phẩm truyền thông hiện đại; tổ chức kiểm tra, đánh giá, học tập, thi tìm hiểu trực tuyến; vận hành phần mềm khảo sát, tổng hợp dư luận xã hội bằng công cụ dữ liệu lớn và AI.
Các cơ quan báo chí của Đoàn đang ứng dụng mạnh mẽ chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo trong quản trị và vận hành nội dung, phát triển các kênh truyền thông có lượng tiếp cận, tương tác rất lớn trên các nền tảng số.
Tổ chức Đoàn cũng đang kết nối và là nòng cốt định hướng để nhiều đơn vị sản xuất nội dung số và các trang truyền thông lớn cho giới trẻ có đông tương tác tuyên truyền, định hướng cho thanh niên. Trong các dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn, như 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, 80 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân, 80 năm truyền thống Công an nhân dân, 80 năm ngày tổng tuyển cử đầu tiên…, các chiến dịch, sản phẩm truyền thông của Đoàn tạo được sức lan toả và tác động xã hội lớn. Tiêu biểu như trong dịp kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước vừa qua, Trung ương Đoàn đã tổ chức Chiến dịch truyền thông "Hòa bình đẹp lắm" đạt hơn 3,6 tỷ lượt xem; được xếp hạng là chiến dịch truyền thông nổi bật nhất trong tháng 4/2025. Đặc biệt, Chiến dịch truyền thông lan tỏa thông tin tích cực dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh Nước Cộng hòa XHCN Việt Nam với chủ đề “Tự hào Việt Nam” đã có hơn 600.000 bài đăng trên các nền tảng mạng xã hội và đạt hơn 10,7 tỷ lượt xem, đứng đầu trong các chiến dịch truyền thông lớn.
Đồng chí Nguyễn Minh Triết nhấn mạnh: “Chúng tôi tin tưởng sâu sắc rằng thanh niên sẽ tiếp tục là lực lượng tiên phong, nòng cốt trong việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, hòa khát vọng thanh xuân của mình với khát vọng chung của Đảng, dân tộc, đưa đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên phát triển thịnh vượng, hạnh phúc”.
