Những trận mưa lớn, ngập lụt kéo dài khiến môi trường sống bị đảo lộn nghiêm trọng. Bùn đất, rác thải, xác động vật phân hủy, cây cối thối rữa… xuất hiện khắp nơi. Hệ thống cống rãnh, nhà vệ sinh, chuồng trại bị phá hỏng hoặc tràn nước khiến vi khuẩn, virus, mầm bệnh lan rộng. Đặc biệt nguy hiểm là:
Xác gia súc, gia cầm chết trôi nổi, phát tán mùi hôi thối, tạo điều kiện cho ruồi nhặng, chuột bọ mang mầm bệnh.
Nguồn nước sinh hoạt bị ô nhiễm nặng, tiềm ẩn nguy cơ lây lan các bệnh truyền nhiễm như: tả, thương hàn, viêm gan A, E, tiêu chảy cấp…
Phân, nước thải từ chuồng trại, nhà vệ sinh bị tràn ra môi trường, không được xử lý đúng cách, gây ô nhiễm diện rộng.
Nếu không xử lý kịp thời, những “dư chấn” từ bão lũ sẽ kéo dài, ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân, đặc biệt là trẻ em và người già, những đối tượng dễ bị tổn thương nhất.
1. Nguyên tắc vàng: “Nước rút đến đâu, vệ sinh đến đó”
Ngay sau khi nước rút, việc làm vệ sinh môi trường cần được tiến hành càng sớm càng tốt:
- Dọn bùn đất, rác rưởi trong và ngoài nhà, trên đường đi.
- Phơi khô quần áo, vật dụng. Tuyệt đối không treo đồ ẩm ướt trong nhà dễ gây ẩm mốc, tạo chỗ trú cho muỗi.
- Thông cống rãnh, lấp vũng nước đọng, hạn chế nơi sinh sản của côn trùng.
- Khử trùng bằng vôi bột hoặc hóa chất, đặc biệt tại những nơi có xác súc vật, bãi rác tự phát, chuồng trại bị ngập.
- Vệ sinh và sửa chữa nhà tiêu, chuồng nuôi nếu có thể. Nếu hỏng nặng, cần dựng khu vệ sinh tạm thời ở nơi cao, cách giếng nước và nhà ở ít nhất 20m.
2. Cách xử lý xác động vật sau bão lũ
Việc xử lý xác gia súc, gia cầm cần đúng kỹ thuật để tránh lây lan dịch bệnh:
- Chọn nơi chôn xa nguồn nước, tối thiểu 50m với ao hồ, 30m với giếng.
- Đào hố sâu tối thiểu 0,8m, vùi cả xác và lớp đất nhiễm khuẩn vào trong.
- Rắc 2–3kg vôi bột hoặc phun dung dịch khử trùng (Cloramin B, Crezil…), sau đó lấp đất, nén chặt.
- Cắm biển cảnh báo nơi chôn, tránh bị đào bới lại.
- Sau khi chôn, tiếp tục khử trùng khu vực xung quanh và kiểm tra hằng ngày.
Lưu ý: Nếu không có hóa chất khử trùng, có thể gom rác khô, đốt tại chỗ để xử lý vi khuẩn tạm thời.
3. Giữ gìn vệ sinh cá nhân và nguồn nước
Sử dụng nước sạch để ăn uống, tắm giặt, nấu nướng. Nếu nguồn nước nghi ngờ ô nhiễm, cần đun sôi kỹ hoặc dùng viên khử trùng theo hướng dẫn.
Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, nhất là trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh hoặc làm việc ngoài trời.
Không sử dụng thực phẩm ôi thiu, ẩm mốc, kể cả đồ khô.
Đặc biệt, không nên ăn thịt gia cầm, gia súc chết do lũ hoặc không rõ nguyên nhân. Việc “tiếc của” có thể dẫn tới những hậu quả rất nghiêm trọng về sức khỏe.
4. Huy động cộng đồng cùng hành động
Việc xử lý môi trường sau thiên tai cần sự chung tay của tất cả mọi người:
- Huy động tổ dân phố, đoàn thể, học sinh, thanh niên cùng vệ sinh khu dân cư.
- Các trường học cần tổ chức dọn dẹp, khử trùng lớp học, bếp ăn, nhà vệ sinh.
- Lực lượng y tế, chính quyền địa phương tăng cường tuyên truyền, hỗ trợ khử khuẩn, phát dụng cụ vệ sinh và kiểm tra sức khỏe cộng đồng.
Thiên tai là điều không ai mong muốn, nhưng việc ứng phó sau thiên tai phụ thuộc vào chính chúng ta. Một hành động nhỏ hôm nay có thể ngăn chặn cả một đợt dịch bệnh nguy hiểm sau đó.
Hãy hành động nhanh, làm đúng hướng dẫn và chia sẻ thông tin cho mọi người xung quanh. Vì sức khỏe của chính bạn và cả cộng đồng.
