Lễ cúng ông Công ông Táo và những điều bạn có thể chưa biết

Minh Hồng
Nên cúng ông Công ông Táo vào thời điểm nào và mâm cỗ gồm những gì, hãy cùng chúng mình tìm hiểu nhé!

Lễ cúng ông Công ông Táo là lễ cúng quan trọng trong dịp Tết cổ truyền ở nước ta. Theo quan niệm dân gian, ông Công, ông Táo là các vị thần bếp (Táo quân) trông nom cuộc sống của toàn bộ gia đình. Cứ đến ngày 23 tháng Chạp, Táo quân lại cưỡi cá chép bay về trời để trình báo mọi việc xảy ra trong gia đình với Ngọc Hoàng. Để các vị thần bếp "phù trợ" cho mình được nhiều điều may mắn trong năm mới, các gia đình thường làm lễ tiễn đưa ông Táo về chầu Trời rất trọng thể. 

Thời gian cúng ông Công ông Táo

Tùy theo phong tục tập quán mà mỗi nơi trên cả nước lại có một cách chuẩn bị khác nhau.

Tại miền Bắc, lễ cúng ông Công ông Táo được tiến hành từ khá sớm, không nhất thiết phải đúng vào ngày 23 tháng Chạp mà có thể bắt đầu từ ngày 20, muộn nhất là 12h trưa ngày 23 tháng Chạp. Tại miền Trung, thời gian cúng ông Công ông Táo là đêm 22, rạng ngày 23 âm lịch. 

Tại miền Nam, người dân thường làm lễ vào buổi tối, từ 20h - 23h. Người miền Nam cho rằng vào cuối ngày, sau khi cả gia đình đã dùng xong bữa tối, không còn nấu nướng và dùng đến bếp thì mới được tiễn ông Táo lên gặp Ngọc Hoàng.

Lễ cúng ông Công ông Táo và những điều bạn có thể chưa biết - Ảnh 1

Những lễ vật cúng ông Công ông Táo

Bên cạnh mâm cỗ cúng, lễ vật cũng rất quan trọng, gồm:

3 chiếc mũ Táo quân: 2 chiếc mũ ông Táo có cánh chuồn, 1 chiếc mũ bà Táo không có cánh chuồn. Cả 3 mũ đều được trang trí lóng lánh và sặc sỡ.

Ở nhiều nơi, người ta chỉ sử dụng 1 chiếc mũ có cánh chuồn để tượng trưng kèm theo áo và đôi hia giấy. Màu sắc áo mũ của ông Công ông Táo thay đổi theo ngũ hành.

Để đơn giản, cũng có khi chỉ cúng tượng trưng 1 cỗ mũ ông Công (có 2 cánh chuồn) lại kèm theo 1 chiếc áo và 1 đôi hia bằng giấy.

Những đồ vàng mã này (mũ, áo, hia và một số vàng thoi bằng giấy) sẽ được đốt đi sau lễ cúng ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp cùng với bài vị cũ, sau đó, lập bài vị mới cho Táo Công.

Theo tục xưa, riêng đối với những nhà có trẻ con, mâm cúng Táo Quân còn có 1 con gà luộc nữa.

Ngoài ra, để các Táo có phương tiện về chầu trời, ở miền Bắc người dân sẽ cúng cá chép còn sống thả trong chậu nước, ngụ ý "cá hóa long" nghĩa là cá sẽ biến thành Rồng đưa ông Táo về trời. Sau khi đã cúng xong, cá chép sẽ  được "phóng sinh" (thả ra ao hồ hay ra sông sau khi cúng).

Ở miền Trung, người dân cúng 1 con ngựa bằng giấy với yên, cương đầy đủ. Còn ở miền Nam đơn giản hơn, chỉ cúng mũ, áo và đôi hia bằng giấy.

Lễ cúng ông Công ông Táo và những điều bạn có thể chưa biết - Ảnh 1

Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo

Miền Bắc

Mâm cỗ cúng ngày lễ ông Công ông Táo gồm các món ăn truyền thống như xôi, gà, giò, chả, canh măng, nem... Đặc biệt, trong mâm cỗ cúng ở nhiều địa phương khu vực Bắc Bộ sẽ có xôi chè, thường là chè bà cốt, nấu bằng nếp cái, xôi vò, đường nâu và gừng.

Miền Trung

Một số vùng như Huế và Hội An có tục cúng tượng đất Táo quân và dựng cây nêu sau ngày 23 tháng Chạp. Bộ tượng đất có đầy đủ đồ cúng, hoa tươi, hoa quả, đặt tượng mới và tượng cũ cạnh nhau. Mâm cơm phải có cá thu hoặc cá ngừ.

Miền Nam

Do có sự giao thoa văn hóa nên mâm cúng của người miền Nam cũng có sự tương đồng với người miền Bắc. Ngoài những món mặn chủ đạo như: nem, giò, bánh chưng, hành muối, gà luộc..., người miền Nam có thêm một đĩa đậu phộng, kẹo vừng đen...

Lễ cúng ông Công ông Táo và những điều bạn có thể chưa biết - Ảnh 1

Sau khi bày lễ, thắp hương và khấn vái xong, đợi hương tàn lại thắp thêm một tuần hương nữa, lễ tạ rồi hóa vàng mã và thả cá chép ra ao, hồ, sông, suối… để thả cá chở ông Táo lên chầu Trời.

Lễ cúng ông Công ông Táo và những điều bạn có thể chưa biết - Ảnh 1

Đọc báo điện tử Thiếu niên Tiền phong và Nhi đồng nhanh chóng, thuận tiện và an toàn hơn trên các thiết bị di động với Ứng dụng TNTP&NĐ Online

Tải ngay ứng dụng TNTP&NĐ Online TẠI ĐÂY

Bạn đang đọc bài viết Lễ cúng ông Công ông Táo và những điều bạn có thể chưa biết tại chuyên mục Ăn-Chơi của Báo Thiếu niên Tiền phong và Nhi đồng. Mọi thông tin góp ý và chia sẻ, xin vui lòng gửi về hòm thư banbientap@thieunien.vn.

Bài liên quan

Bài Ăn-Chơi khác

Lao Xa - Hoang sơ và thơ mộng

Nếu bạn là người yêu thích khám phá những vùng đất mới, thì hãy ghé qua bản Lao Xa - một trong những địa điểm đẹp và thơ mộng bậc nhất vùng cao nguyên đá Đồng Văn, Hà Giang nhé!

Đình làng Hà Hồi

Nằm ở vị trí trung tâm xã Hà Hồi (Thường Tín, Hà Nội), đình làng Hà Hồi là một trong 6 ngôi đình cổ của vùng đồng bằng Bắc Bộ còn tồn tại đến ngày nay.