Giáo sư Victoria Gibbon, chuyên gia nhân chủng học sinh học thuộc Đại học Cape Town (UCT), cùng các cộng sự đã thành công trong việc tái tạo bộ gene cổ nhất từng được phát hiện tại Nam Phi, có niên đại khoảng 10.000 năm. Bộ gene này được tái tạo từ hai mẫu hài cốt của một người đàn ông và một phụ nữ.
Theo thông báo ngày 22/9 của nhóm nghiên cứu, những hài cốt này được khai quật tại nơi trú ẩn Oakhurst, cách thành phố Cape Town khoảng 370 km về phía Đông. Đây là một trong số 13 trình tự gene được tái tạo từ những người sống cách đây từ 1.300 đến 10.000 năm.
Trước đó, bộ gene cổ xưa nhất từng được tái tạo từ khu vực này chỉ có niên đại khoảng 2.000 năm. Một phát hiện đặc biệt từ nghiên cứu tại Oakhurst là bộ gene cổ này có sự tương đồng về mặt di truyền với nhóm người San và Khoekhoe hiện đang sinh sống tại Nam Phi.
Nhà khoa học Joscha Gretzinger, thuộc Viện Nhân chủng học Tiến hóa Max Planck (Đức) và thành viên của nhóm nghiên cứu, cho biết: “Các nghiên cứu tương tự ở châu Âu đã chỉ ra những thay đổi di truyền lớn do sự di cư của con người trong 10.000 năm qua. Tuy nhiên, kết quả từ Nam Phi lại cho thấy một lịch sử ổn định di truyền đáng chú ý.”
Dữ liệu ADN cho thấy những thay đổi về dân cư chỉ diễn ra khoảng 1.200 năm trước, khi những nhóm người mới đến khu vực này mang theo nghề chăn nuôi gia súc, nông nghiệp và ngôn ngữ mới, bắt đầu giao lưu với các nhóm thợ săn hái lượm bản địa.
Giáo sư Gibbon cũng chỉ ra rằng, dù Nam Phi có thể là nơi lưu giữ một số bằng chứng sớm nhất về con người hiện đại, môi trường khắc nghiệt thường làm hư hỏng các mẫu hài cốt. Tuy nhiên, công nghệ hiện đại đã giúp phục hồi ADN từ những mẫu cổ xưa này.
So với châu Âu và châu Á - nơi đã tái tạo hàng nghìn bộ gene cổ đại, khu vực miền Nam châu Phi (bao gồm Nam Phi, Botswana và Zambia) mới chỉ phục hồi được dưới 20 bộ gene cổ xưa. Giáo sư Gibbon nhấn mạnh: “Những địa điểm như Oakhurst rất hiếm ở Nam Phi. Nghiên cứu này giúp làm rõ hơn về mối quan hệ và sự di chuyển của các cộng đồng dân cư trong gần 9.000 năm qua.”
Khám phá này không chỉ làm sáng tỏ lịch sử di truyền của khu vực mà còn mở ra những hướng nghiên cứu mới về sự phát triển và di cư của con người.
