Ban ngày, trên vùng biên giới Mauritania và Tây Sahara, nhiều người rong ruổi giữa biển cát bỏng rát để tìm “đá trời”. Ban đêm, họ trở thành nhà môi giới trực tuyến, đăng bán những mảnh thiên thạch qua mạng xã hội. Nhân vật tiêu biểu là Lamine Hanoun, 40 tuổi, từng là nhân viên bảo vệ, nay chuyển sang thu mua thiên thạch và chào hàng cho khách khắp thế giới.
Sahara được xem là “mỏ vàng” lý tưởng để săn thiên thạch nhờ khí hậu khô hạn, giúp các mẫu vật được bảo quản nguyên vẹn và dễ nhận diện trên nền cát. Cơn sốt này bùng nổ từ năm 2011, sau khi thiên thạch sao Hỏa Tissint khổng lồ được phát hiện ở Morocco. Hiện Mauritania đã ghi nhận hơn 300 thiên thạch được phân loại, nằm trong nhóm quốc gia có trữ lượng lớn nhất châu Phi.
Nghề mới này trở thành lối thoát sinh kế. Khi khí hậu khắc nghiệt khiến nghề chăn dê bấp bênh, nhiều gia đình bỏ nghề để tìm đá, có người chở hàng bằng xe bán tải, có người dùng cả đàn dê dẫn đường trong những chuyến đi dài ngày. Trẻ em cũng tham gia, nhặt sỏi đá đem về với hy vọng đó là kho báu.
Tuy nhiên, phần lớn những gì tìm thấy chỉ là chondrite giá trị thấp. Những viên thực sự quý hiếm rất hiếm hoi, trong khi giá cả chênh lệch khổng lồ. Một mảnh đá vài trăm gram chỉ được bán khoảng 50 euro ở Mauritania, nhưng có thể lên tới hàng nghìn USD mỗi gram khi tới tay nhà sưu tập tại Mỹ hay châu Âu. Điều này tạo ra một nền kinh tế manh mún, nhiều tầng nấc trung gian, và không ít trường hợp lừa đảo bằng cách dùng bộ lọc TikTok hay làm ướt đá để “nâng cấp” giá trị.
Giới chuyên môn lo ngại việc mua bán tự phát trên mạng xã hội sẽ khiến nguồn tài nguyên hiếm bị thất thoát. Mauritania hiện vẫn chưa có khung pháp lý quản lý thị trường này. Ngay cả quan chức địa phương cũng thừa nhận “săn thiên thạch” mới chỉ là một thị trường ngách, song đang ngày càng sôi động và khó kiểm soát.
Những viên “đá trời” vẫn tiếp tục nuôi hy vọng đổi đời cho người dân sa mạc, bất chấp rủi ro và sự bấp bênh từ hành trình săn tìm giữa cát nóng mênh mông.
(Theo The Guardian)
