Vì sao niềm vui thì chóng qua còn nỗi buồn lại khó quên đến thế?

Minh Hồng
Bạn đã bao giờ rơi vào hoàn cảnh "tụt mood" nghiêm trọng khi nhớ về một lần bị điểm kém hay khoảnh khắc xấu hổ nào đó chưa? Vì sao chúng ta lại "nhớ dai" những ký ức chẳng mấy vui vẻ mãi thế?

Tuần trước bạn bị điểm kém môn Văn, dù đã cố quên nhưng đến tận tuần sau, bạn vẫn vũng vẫy trong nỗi thất vọng ê chề, đập đầu vào gối cả chục lần tự trách mình sao bất cẩn đến thế. 

Vì sao niềm vui thì chóng qua còn nỗi buồn lại khó quên đến thế? - Ảnh 1

Và bạn không cô đơn đâu, hầu hết chúng ta đều có xu hướng đắm chìm vào những suy nghĩ tiêu cực hơn. Và hiện tượng này được các nhà khoa học giải thích như thế này.

Năm 2006, nhà nghiên cứu Elizabeth Kensinger từ Đại học Boston và Daniel Schacter từ Đại học Harvard đã công bố nghiên cứu nổi tiếng của họ về "Sự hồi tưởng ký ức xúc cảm". 

Thử nghiệm của họ tập trung vào ký ức về giải bóng chày American League Championship 2004, nơi độ Boston Red Sox đánh bại New York Yankees. Ký ức này được chọn bởi nó được xem là một sự kiện tạo nên cảm xúc cao độ đối với người xem.

Nghiên cứu bao gồm 3 hạng mục. Nhóm rất tích cực (fan của Red Sox), nhóm rất tiêu cực (fan Yankees), và trung lập (những người tham gia không phải là fan của cả hai đội). Kết quả cho thấy fan của những đội giành chiến thắng hoặc bị đánh bại sẽ nhớ lại sự kiện này với một trải nghiệm xúc cảm cao độ hơn so với những người xem trung lập.

Những kết quả đó cho thấy ký ức xúc cảm được hồi tưởng lại một cách sống động hơn những ký ức phi cảm xúc. Không chỉ vậy, các nhà nghiên cứu còn nhận ra rằng nhóm tiêu cực - các fan của đội Yankees thua trận - nhớ được nhiều chi tiết sâu sắc về sự kiện hơn là nhóm tích cực, tức các fan của đội Red Sox. Điều đó chứng minh rằng những ký ức tiêu cực được ghi nhớ một cách mạnh mẽ hơn và ít khả năng bị mai một hơn các ký ức tích cực.

Vì sao niềm vui thì chóng qua còn nỗi buồn lại khó quên đến thế? - Ảnh 2
Một thử nghiệm tương tự được tiến hành vào năm 2007, trong đó nghiên cứu một sự kiện đầy cảm xúc khác: sự sụp đổ của Bức tường Berlin. Những người tham gia được chia thành hai nhóm dựa trên những cảm nhận của họ về sự kiện - những người xem sự kiện là tích cực và những người xem nó là tiêu cực. Kết quả cho thấy nhóm tiêu cực cao độ hồi tưởng lại sự kiện với độ chính xác thực tế cao hơn nhóm tích cực.

Quá trình nghiên cứu sâu hơn, xoay quanh phân tích ký ức, tiết lộ rằng ký ức xúc cảm được ghi nhớ chính xác hơn nhiều so với ký ức phi cảm xúc. Điều này cho thấy rằng việc ghi nhớ những trải nghiệm xúc cảm là rất quan trọng và hữu dụng đối với bản thân chúng ta.

Vì sao niềm vui thì chóng qua còn nỗi buồn lại khó quên đến thế? - Ảnh 3

Vậy vì sao cơ thể chúng ta lại có xu hướng củng cố những ký ức tiêu cực? Tại sao lại nhớ về những thứ khiến chúng ta đau khổ và căng thẳng?

Các nhà khoa học tin rằng xu hướng này có tầm quan trọng về mặt tiến hoá. Mục đích duy nhất của việc hồi tưởng lại những biến cố tiêu cực là để chúng ta nhớ, nhận ra, và cẩn trọng trước những mối đe doạ tương tự trong tương lai.

Có vẻ hợp lý, xét việc người tiền sử thường xuyên gặp phải những nguy hiểm đe doạ đến tính mạng mỗi ngày. Hồi tưởng về những ký ức tiêu cực hỗ trợ cho sự sinh tồn của họ. Nhớ lại thời điểm một con hổ tấn công từ đằng sau những bụi cây sẽ giúp họ ngăn ngừa một sai lầm tương tự vào lần sau.

Vì sao niềm vui thì chóng qua còn nỗi buồn lại khó quên đến thế? - Ảnh 5

Nhưng ngày nay, chẳng có con hổ nào trực chờ chúng ta đằng sau những cái cây cả. Định nghĩa của chúng ta về những sự kiện tiêu cực đã thay đổi để phù hợp với lối sống mới. Điểm kém trong bài kiểm tra, buổi thuyết trình tồi tệ, hay một biến cố đau thương là một vài trong số những tình huống tiêu cực mà chúng ta nhiều khả năng phải đối mặt.

Khi bạn làm sai một bài toán và nhận điểm kém, bạn sẽ nhớ mãi mình đã buồn thế nào, mình đã sai ở công thức nào. Từ đó trở đi, khi gặp bài tương tự, bạn sẽ cẩn trọng hơn và nhớ mãi công thức ấy. Lý do của tự nhiên khi khiến chúng ta nhớ lại những điều đó là để chúng ta học hỏi và cẩn trọng, hoặc sẵn sàng tốt hơn cho các tình huống như vậy trong tương lai.

 

 

 

Đọc báo điện tử Thiếu niên Tiền phong và Nhi đồng nhanh chóng, thuận tiện và an toàn hơn trên các thiết bị di động với Ứng dụng TNTP&NĐ Online

Tải ngay ứng dụng TNTP&NĐ Online TẠI ĐÂY

Bạn đang đọc bài viết Vì sao niềm vui thì chóng qua còn nỗi buồn lại khó quên đến thế? tại chuyên mục Cẩm nang của Báo Thiếu niên Tiền phong và Nhi đồng. Mọi thông tin góp ý và chia sẻ, xin vui lòng gửi về hòm thư banbientap@thieunien.vn.

Bài liên quan

Bài Cẩm nang khác

Hãy biết dũng cảm nhận sai

Hôm nay cu Tí đi học về kể với Tóc Mây chuyện xảy ra ở lớp. Bạn Na làm rơi hộp bút của An xuống đất, nhưng vì sợ bị bạn trách nên Na lén lút nhặt lên và đặt lại chỗ cũ như chưa có chuyện gì xảy ra. Đến khi An phát hiện nắp hộp bị nứt vỡ, hỏi Na thì cô bạn vội vàng chối biến: “Không phải do tớ đâu!”. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu một ngày nào đó, ai cũng không còn tin Na nữa chỉ vì thói quen không dám nhận lỗi?

Nguy cơ tổn thương răng miệng từ những thói quen tưởng vô hại

Dùng răng mở nắp chai, cắn móng tay hay nhai đầu bút tưởng chừng là những thói quen vô hại ở lứa tuổi học đường. Thế nhưng, theo cảnh báo từ bác sĩ MedDental, những hành động này có thể để lại hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe răng miệng của trẻ nhỏ.

Cách phân biệt giá đỗ sạch và giá đỗ ngâm hóa chất

Giá đỗ là thực phẩm giàu dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe, nhưng nếu ngâm hóa chất trong quá trình sản xuất có thể gây hại. Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết để người tiêu dùng dễ dàng phân biệt giá sạch và giá ngâm hóa chất.