Vì sao niềm vui thì chóng qua còn nỗi buồn lại khó quên đến thế?

Minh Hồng
Bạn đã bao giờ rơi vào hoàn cảnh "tụt mood" nghiêm trọng khi nhớ về một lần bị điểm kém hay khoảnh khắc xấu hổ nào đó chưa? Vì sao chúng ta lại "nhớ dai" những ký ức chẳng mấy vui vẻ mãi thế?

Tuần trước bạn bị điểm kém môn Văn, dù đã cố quên nhưng đến tận tuần sau, bạn vẫn vũng vẫy trong nỗi thất vọng ê chề, đập đầu vào gối cả chục lần tự trách mình sao bất cẩn đến thế. 

Vì sao niềm vui thì chóng qua còn nỗi buồn lại khó quên đến thế? - Ảnh 1

Và bạn không cô đơn đâu, hầu hết chúng ta đều có xu hướng đắm chìm vào những suy nghĩ tiêu cực hơn. Và hiện tượng này được các nhà khoa học giải thích như thế này.

Năm 2006, nhà nghiên cứu Elizabeth Kensinger từ Đại học Boston và Daniel Schacter từ Đại học Harvard đã công bố nghiên cứu nổi tiếng của họ về "Sự hồi tưởng ký ức xúc cảm". 

Thử nghiệm của họ tập trung vào ký ức về giải bóng chày American League Championship 2004, nơi độ Boston Red Sox đánh bại New York Yankees. Ký ức này được chọn bởi nó được xem là một sự kiện tạo nên cảm xúc cao độ đối với người xem.

Nghiên cứu bao gồm 3 hạng mục. Nhóm rất tích cực (fan của Red Sox), nhóm rất tiêu cực (fan Yankees), và trung lập (những người tham gia không phải là fan của cả hai đội). Kết quả cho thấy fan của những đội giành chiến thắng hoặc bị đánh bại sẽ nhớ lại sự kiện này với một trải nghiệm xúc cảm cao độ hơn so với những người xem trung lập.

Những kết quả đó cho thấy ký ức xúc cảm được hồi tưởng lại một cách sống động hơn những ký ức phi cảm xúc. Không chỉ vậy, các nhà nghiên cứu còn nhận ra rằng nhóm tiêu cực - các fan của đội Yankees thua trận - nhớ được nhiều chi tiết sâu sắc về sự kiện hơn là nhóm tích cực, tức các fan của đội Red Sox. Điều đó chứng minh rằng những ký ức tiêu cực được ghi nhớ một cách mạnh mẽ hơn và ít khả năng bị mai một hơn các ký ức tích cực.

Vì sao niềm vui thì chóng qua còn nỗi buồn lại khó quên đến thế? - Ảnh 2
Một thử nghiệm tương tự được tiến hành vào năm 2007, trong đó nghiên cứu một sự kiện đầy cảm xúc khác: sự sụp đổ của Bức tường Berlin. Những người tham gia được chia thành hai nhóm dựa trên những cảm nhận của họ về sự kiện - những người xem sự kiện là tích cực và những người xem nó là tiêu cực. Kết quả cho thấy nhóm tiêu cực cao độ hồi tưởng lại sự kiện với độ chính xác thực tế cao hơn nhóm tích cực.

Quá trình nghiên cứu sâu hơn, xoay quanh phân tích ký ức, tiết lộ rằng ký ức xúc cảm được ghi nhớ chính xác hơn nhiều so với ký ức phi cảm xúc. Điều này cho thấy rằng việc ghi nhớ những trải nghiệm xúc cảm là rất quan trọng và hữu dụng đối với bản thân chúng ta.

Vì sao niềm vui thì chóng qua còn nỗi buồn lại khó quên đến thế? - Ảnh 3

Vậy vì sao cơ thể chúng ta lại có xu hướng củng cố những ký ức tiêu cực? Tại sao lại nhớ về những thứ khiến chúng ta đau khổ và căng thẳng?

Các nhà khoa học tin rằng xu hướng này có tầm quan trọng về mặt tiến hoá. Mục đích duy nhất của việc hồi tưởng lại những biến cố tiêu cực là để chúng ta nhớ, nhận ra, và cẩn trọng trước những mối đe doạ tương tự trong tương lai.

Có vẻ hợp lý, xét việc người tiền sử thường xuyên gặp phải những nguy hiểm đe doạ đến tính mạng mỗi ngày. Hồi tưởng về những ký ức tiêu cực hỗ trợ cho sự sinh tồn của họ. Nhớ lại thời điểm một con hổ tấn công từ đằng sau những bụi cây sẽ giúp họ ngăn ngừa một sai lầm tương tự vào lần sau.

Vì sao niềm vui thì chóng qua còn nỗi buồn lại khó quên đến thế? - Ảnh 5

Nhưng ngày nay, chẳng có con hổ nào trực chờ chúng ta đằng sau những cái cây cả. Định nghĩa của chúng ta về những sự kiện tiêu cực đã thay đổi để phù hợp với lối sống mới. Điểm kém trong bài kiểm tra, buổi thuyết trình tồi tệ, hay một biến cố đau thương là một vài trong số những tình huống tiêu cực mà chúng ta nhiều khả năng phải đối mặt.

Khi bạn làm sai một bài toán và nhận điểm kém, bạn sẽ nhớ mãi mình đã buồn thế nào, mình đã sai ở công thức nào. Từ đó trở đi, khi gặp bài tương tự, bạn sẽ cẩn trọng hơn và nhớ mãi công thức ấy. Lý do của tự nhiên khi khiến chúng ta nhớ lại những điều đó là để chúng ta học hỏi và cẩn trọng, hoặc sẵn sàng tốt hơn cho các tình huống như vậy trong tương lai.

 

Đọc báo điện tử Thiếu niên Tiền phong và Nhi đồng nhanh chóng, thuận tiện và an toàn hơn trên các thiết bị di động với Ứng dụng TNTP&NĐ Online

Tải ngay ứng dụng TNTP&NĐ Online TẠI ĐÂY

Bạn đang đọc bài viết Vì sao niềm vui thì chóng qua còn nỗi buồn lại khó quên đến thế? tại chuyên mục Cẩm nang của Báo Thiếu niên Tiền phong & Nhi đồng. Mọi thông tin góp ý và chia sẻ, xin vui lòng gửi về hòm thư banbientap@thieunien.vn.

Bài liên quan

Bài Cẩm nang khác

Bạn có biết giảm nghèo bền vững là gì không?

Giảm nghèo bền vững là một khía cạnh quan trọng của phát triển bền vững, mục tiêu là đảm bảo sự giảm bớt nghèo đói và cung cấp một cuộc sống tốt hơn cho những người có thu nhập thấp trong một cách mà không gây hại đến tài nguyên tự nhiên và môi trường.

Kỹ năng thoát hiểm khi xảy ra sự cố hỏa hoạn ở nhà cao tầng

Trên thực tế, trong một đám cháy, khói và khí độc sẽ “giết” người nhanh hơn lửa. Những người trong nhà, đặc biệt tại nhà cao tầng nếu biết được kỹ năng thoát hiểm sẽ nâng cao khả năng sống sót. Chính vì vậy bạn cần chú ý các kỹ năng thoát hiểm khi xảy ra sự cố hỏa hoạn ở nhà cao tầng nhé!