Chủ trương đúng đắn, tầm nhìn chiến lược
Những ngày tháng Tám, phố phường Tuyên Quang rực sáng ánh đèn Trung thu, rộn ràng tiếng trống hội. Lễ hội Thành Tuyên, vốn khởi đầu chỉ là niềm vui dân dã, nay đã được biết đến như lễ hội Trung thu độc đáo nhất cả nước, thu hút du khách gần xa.
Thành công ấy không chỉ nhờ vào sự sáng tạo tự nhiên của cộng đồng, mà còn là kết quả từ tầm nhìn chiến lược của lãnh đạo tỉnh. Năm 2014, chính quyền quyết định nâng tầm lễ hội lên quy mô cấp tỉnh, biến “đêm hội của thiếu nhi” thành một sự kiện văn hóa – du lịch đặc sắc, gắn với nhiều hoạt động cấp quốc gia và khu vực.
Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang lần thứ I (nhiệm kỳ 2025 – 2030), tỉnh tiếp tục khẳng định định hướng phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn. Nghị quyết đặt mục tiêu đến năm 2030 thu hút 6 triệu lượt khách, đến năm 2045 trở thành tỉnh phát triển, thu nhập cao. Trong chiến lược này, Lễ hội Thành Tuyên là “hạt nhân” – sản phẩm văn hóa di sản mang tính biểu tượng, vừa bảo tồn bản sắc vừa tạo động lực phát triển.
Tính nhân văn – linh hồn của lễ hội
Điểm độc đáo khiến Lễ hội Thành Tuyên khác biệt với nhiều lễ hội khác chính là tính nhân văn và sức mạnh cộng đồng. Xuất phát từ tình yêu thương dành cho thiếu nhi, từ những chiếc đèn ông sao, đèn kéo quân nhỏ bé, người dân ở từng tổ dân phố đã cùng nhau sáng tạo nên những mô hình khổng lồ.
Không có kịch bản sẵn, cũng không theo đơn đặt hàng, tất cả đều bắt đầu từ sự đồng lòng: góp công, góp của, góp trí tuệ. Mỗi mô hình là một câu chuyện văn hóa được “kể” bằng ánh sáng: từ truyền thuyết Thánh Gióng, Hai Bà Trưng, đến biểu tượng quê hương như Thành Nhà Mạc, cây đa Tân Trào. Trên Quảng trường Nguyễn Tất Thành cũng như các đường phố Tuyên Quang mỗi mùa hội, hàng chục đoàn mô hình nối đuôi nhau, vừa lung linh, vừa sống động, tạo nên bức tranh đa sắc của ký ức, truyền thống và khát vọng.
Mỗi chiếc đèn lồng khổng lồ là một sản phẩm nghệ thuật cộng đồng, vừa mang giá trị thẩm mỹ, vừa là bài học lịch sử trực quan cho thế hệ trẻ. Chính sự nhân văn ấy đã biến Lễ hội Thành Tuyên thành “điểm hẹn” không thể thiếu trong lòng thiếu nhi cả nước.
Sự công nhận của Trung tâm Sách Kỷ lục Việt Nam với 3 kỷ lục Guinness – “Đêm hội Trung thu có nhiều mô hình đèn lớn nhất”, “Mâm cỗ Trung thu lớn nhất Việt Nam”, “Cặp đèn kéo quân lớn nhất Việt Nam” – không chỉ là niềm tự hào, mà còn là minh chứng cho giá trị văn hóa độc đáo do nhân dân tạo dựng.
Những điều tốt đẹp cho tỉnh và thiếu nhi
Sau hai thập kỷ, Lễ hội Thành Tuyên không chỉ dừng lại ở niềm vui Trung thu. Nó đã trở thành “quả ngọt” cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Số liệu thống kê cho thấy, lượng khách du lịch đến Tuyên Quang đã tăng từ 530 nghìn lượt năm 2010 lên hơn 2,8 triệu lượt năm 2024; riêng mùa lễ hội đã thu hút trên 400 nghìn lượt khách. Tổng thu xã hội từ du lịch năm 2014 chỉ đạt gần 40 tỷ đồng, đến năm 2024 đã vượt 3.700 tỷ đồng và trong 9 tháng đầu năm 2025 đạt hơn 8.000 tỷ đồng.
Không chỉ là con số, nguồn lợi này trực tiếp chảy vào đời sống người dân. Các dịch vụ lưu trú, ẩm thực, vận tải, sản xuất mô hình đèn phát triển mạnh, tạo việc làm và thu nhập ổn định. Lễ hội trở thành sinh kế bền vững, giúp nhiều hộ dân vươn lên thoát nghèo.
Đặc biệt, với thiếu nhi, đây là không gian văn hóa sống động, nơi các em được vui chơi, chiêm ngưỡng những tác phẩm nghệ thuật do chính cộng đồng làm nên, đồng thời bồi đắp tình yêu quê hương, niềm tự hào về truyền thống. Lễ hội trở thành “trường học ngoài trời” quý giá, nuôi dưỡng trong thế hệ trẻ khát vọng sáng tạo và tinh thần gắn kết cộng đồng.
Ở tầm rộng hơn, Lễ hội Thành Tuyên đã quảng bá hình ảnh Tuyên Quang – “Thủ đô khu giải phóng, Thủ đô kháng chiến” – giàu bản sắc, thân thiện và hội nhập. Đây là tiền đề quan trọng để tỉnh tiếp tục thu hút đầu tư, phát triển hạ tầng du lịch, đưa Tuyên Quang trở thành điểm đến hiện đại, hấp dẫn trong bản đồ du lịch Việt Nam và quốc tế.
Khi di sản văn hóa được cộng đồng gìn giữ, phát huy và có sự đồng hành chiến lược của chính quyền, nó sẽ trở thành nguồn lực nội sinh vô cùng mạnh mẽ. Lễ hội Thành Tuyên là minh chứng rõ nét nhất: từ một đêm hội dân dã, trở thành thương hiệu văn hóa độc đáo, đồng thời là động lực phát triển kinh tế - xã hội, nuôi dưỡng thế hệ trẻ và đưa Tuyên Quang vững bước hướng tới mục tiêu đến năm 2030 trở thành tỉnh phát triển khá, thu nhập trung bình cao, và năm 2045 là tỉnh phát triển, thu nhập cao trong vùng trung du và miền núi Bắc Bộ.
