Bước đột phá trong nghiên cứu về lõi Trái Đất
Lõi trong của Trái Đất là phần sâu nhất và bí ẩn nhất của hành tinh, một khối cầu rắn chủ yếu gồm sắt và niken với bán kính khoảng 1.221 km, tương đương 70% kích thước Mặt Trăng. Nhiệt độ tại đây có thể lên đến 5.400°C, áp suất đạt 365 gigapascal (GPa) – cao gấp 3 triệu lần áp suất khí quyển trên bề mặt Trái Đất.
Do điều kiện khắc nghiệt, việc quan sát trực tiếp lõi Trái Đất là không thể. Thay vào đó, các nhà khoa học nghiên cứu nó thông qua sóng địa chấn – những rung động do động đất tạo ra và lan truyền qua các tầng bên trong hành tinh.
Nhóm nghiên cứu đã phân tích dữ liệu động đất từ năm 1991-2023 để theo dõi chuyển động của lõi. Kết quả cho thấy lõi trong quay nhanh hơn phần còn lại của Trái Đất trong nhiều thập kỷ, nhưng từ khoảng năm 2010, tốc độ quay đã giảm dần. Hiện nay, lõi đang quay ngược lại so với vỏ Trái Đất.
Tiến sĩ John Vidale, đồng tác giả nghiên cứu, giải thích rằng sự thay đổi này là dấu hiệu cho thấy bề mặt lõi trong đang dịch chuyển. "Có thể địa hình đang lên xuống giống như các vụ sạt lở đất. Lõi ngoài lỏng có thể đang đẩy vào lõi trong, làm cho nó biến dạng”, Vidale nói với CNN.
Bí ẩn từ trường và tương lai Trái Đất
Lõi Trái Đất đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra từ trường, một lớp bảo vệ giúp chặn các tia bức xạ nguy hiểm từ vũ trụ. Khi lõi trong quay, lõi ngoài lỏng nóng chảy xung quanh nó cũng xoáy theo, tạo ra dòng điện khổng lồ sinh ra từ trường.
Tuy nhiên, có một vấn đề: lõi ngoài đang dần co lại. Vidale cho biết, lõi trong đang hút dần kim loại nóng chảy từ lớp lõi ngoài bao quanh nó. Nếu quá trình này tiếp tục trong hàng tỷ năm tới, toàn bộ lõi của Trái Đất sẽ nguội đi và trở thành một khối kim loại rắn, khiến hành tinh mất đi từ trường.
“Khi lõi không còn chuyển động, từ trường cũng biến mất. Trái Đất sẽ mất đi lớp bảo vệ trước bão Mặt Trời và bức xạ vũ trụ”, Vidale cảnh báo.
Dù vậy, ông cho rằng trước khi điều đó xảy ra, Mặt Trời sẽ mở rộng thành một sao khổng lồ đỏ, thiêu rụi các hành tinh trong hệ Mặt Trời, bao gồm cả Trái Đất.
Nghiên cứu này không chỉ xác nhận sự đảo chiều của lõi mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về cấu trúc và hoạt động bên trong Trái Đất. Các nhà khoa học hiện vẫn chưa biết rõ sự thay đổi của lõi sẽ ảnh hưởng thế nào đến chuyển động của vỏ Trái Đất, động đất hay từ trường trong tương lai gần.
Trong thời gian tới, nhóm nghiên cứu sẽ tiếp tục phân tích dữ liệu động đất và mô phỏng hoạt động của lõi để tìm ra lời giải cho những bí ẩn sâu thẳm của hành tinh chúng ta.
