Đà Lạt vốn được biết đến với biệt danh là Paris thu nhỏ khi sở hữu hàng loạt công trình kiến trúc cổ kính, mang hơi hướng phương Tây. Trong đó, nổi lên là các kiến trúc trường học độc đáo như Đại học Đà Lạt, Cao đẳng Sư phạm,... Nhưng để nói về công trình kiến trúc vừa đẹp, vừa hoài cổ nhưng lại bí ẩn và ít ai biết đến thì phải kể tới trường Đại học Kiến trúc TP.HCM cơ sở Đà Lạt.
Ngôi trường gây ấn tượng với không chỉ sinh viên mà cả khách du lịch thập phương bởi nơi đây từng là kiến trúc cổ, xây dựng từ thế kỷ 19. Nằm giữa rừng thông bạt ngàn và khá biệt lập, để vào được khuôn viên nhà trường, bạn phải đi bộ khoảng vài trăm mét từ cổng chính phía mặt đường Hùng Vương, phường 10. Vào tới nơi, sự cổ kính mà công trình này mang lại sẽ khiến nhiều người phải bất ngờ.
Theo đó, cơ sở ở Đà Lạt vốn là trường THPT Trần Phú cũ. Trước đây, trường là tu viện của dòng nữ tu Công giáo Franciscan Missionaries of Mary – FMM, được mua lại từ các giáo sĩ dòng Benédictins vào tháng 5/1958. Ngôi trường mang phong cách kiến trúc hơi hướng Công giáo ở châu Âu. Vì là tu viện nên trường được xây dựng bởi các giáo sĩ nước ngoài.
Phía sau khối nhà dạy học là một nhà nguyện nhỏ bỏ hoang cùng dãy nhà từng là nơi ở của tu sĩ. Tổng thể ngôi trường mang nét cổ điển, pha chút mộng mơ, huyền ảo khiến ta cảm giác như lạc chân vào thế giới cổ tích châu Âu.
Năm 2015, trường THPT Trần Phú được xây dựng mới hoàn toàn ở khu đất phía sau ngôi trường cũ và cơ sở này được chuyển giao cho Đại học Kiến trúc TP.HCM quản lý. Dù không được xếp vào danh sách các di sản, song ngôi trường này vẫn được các nhà chuyên môn đánh giá cao về mặt kiến trúc. Đây cũng là nơi truyền cảm hứng sáng tác và nghiên cứu cho các sinh viên mỹ thuật, kiến trúc.
Hồi tháng 3/2021, có thông tin ĐH Kiến trúc TP.HCM tháo dỡ tu viện cổ tại Trung tâm đào tạo cơ sở Đà Lạt. Trước thông tin đó, đại diện đơn vị đã lên tiếng khẳng định nhà trường chỉ tu sửa các hạng mục đã xuống cấp để bảo tồn công trình. Được biết, sau thời gian bỏ hoang vì trở thành nơi tạm cư cho một số hộ dân, khu vực nhà nguyện và nhà nội trú đã bị hư hại nghiêm trọng và nhếch nhác.
Tất cả 5 khối công trình đều được giữ nguyên, không có công trình nào bị phá bỏ để giữ lại “cái hồn” của tu viện xưa. Đặc biệt Nhà nguyện cổ và khu nội viện xưa sẽ được khôi phục kiến trúc nguyên bản, người đại diện cho biết thêm.
