Địa hình biến hóa kỳ vĩ
Sa mạc phía Tây (Western Desert) kéo dài từ sông Nile đến biên giới Libya, từ Địa Trung Hải đến Sudan, từng được gọi là “sa mạc Libya” trong lịch sử. Đây là một vùng cao nguyên rộng lớn, với độ cao trung bình khoảng 150 m so với mực nước biển, bề mặt lởm chởm đá cuội, xen kẽ những cụm cây bụi thưa thớt.
Tuy nhiên, cảnh quan nơi đây không hề đơn điệu. Những cồn cát ngoạn mục của Biển cát lớn (Great Sand Sea) trải dài hàng trăm km, với gần 74% diện tích là cồn cát liên tục. Sa mạc Đen lại gây ấn tượng với các gò đồi hình nón phủ bazan núi lửa màu đen, trong khi sa mạc Trắng như một bức tranh siêu thực với hàng loạt khối đá phấn trắng bị gió bào mòn tạo nên hình thù kỳ dị.
Dọc các vùng trũng là hệ thống ốc đảo nổi bật như Siwa, Bahariya, Farafra, Dakhla và Kharga những “ốc đảo sự sống” được nuôi dưỡng bởi tầng nước ngầm quý giá. Nơi đây còn có vùng trũng Qattara khu vực trũng lớn thứ hai châu Phi, cùng với các địa danh đặc biệt như sa mạc thủy tinh, cao nguyên Gilf Kebir hay hang Swimmers mang dấu ấn tiền sử.
Di sản cổ đại sừng sững qua thời gian
Ở rìa phía Đông của sa mạc, quần thể kim tự tháp Giza biểu tượng của nền văn minh Ai Cập cổ đại vẫn đứng vững sau hơn 4.500 năm. Đại kim tự tháp Khufu từng là công trình cao nhất thế giới trong hàng thiên niên kỷ, bên cạnh Khafre và Menkaure tạo thành hệ thống kiến trúc vĩ đại.
Tượng Nhân sư khổng lồ, dài 73m, cao 20m, là một điểm nhấn không thể bỏ qua mang hình sư tử đầu người, được cho là chân dung của Pharaoh Khafre, hướng mặt về phía mặt trời mọc như một vị thần bảo hộ.
Nhiều ốc đảo trong sa mạc phía Tây còn lưu giữ các di tích quan trọng như đền Hibis, nghĩa trang Kitô giáo Al Bagawat, pháo đài Shali, đền Oracle tại Siwa nơi Alexander Đại đế từng đến hay thung lũng Xác ướp Vàng tại Bahariya với hàng nghìn xác ướp từ thời Hy Lạp, La Mã.
Hệ sinh thái thích nghi kỳ diệu
Dù khí hậu khô hạn khắc nghiệt với nhiệt độ chênh lệch lớn giữa ngày và đêm, sa mạc phía Tây vẫn là môi trường sống của nhiều loài động thực vật đặc trưng. Từ cây keo, cây bụi chịu hạn đến cáo Fennec, linh dương núi Nubia, mèo cát, cừu Barbary… đều phát triển cơ chế sinh tồn thích nghi đặc biệt. Đây cũng là điểm dừng chân của nhiều đàn chim di cư xuyên lục địa.
Ngoài ra, vùng đất này còn từng là tuyến giao thương quan trọng thời cổ đại đặc biệt là tuyến Darb el-Arba’in nối Ai Cập với Sudan. Ngày nay, sa mạc phía Tây trở thành điểm đến hấp dẫn của du lịch khám phá, du lịch sinh thái và mạo hiểm, đồng thời là nơi cộng đồng bản địa bảo tồn lối sống truyền thống.
