Về làng Vân xem Hội vật cầu nước

Khởi nguồn từ huyền thoại anh hùng

Lễ hội Vật cầu nước làng Vân mang đậm yếu tố tâm linh, thể hiện lòng biết ơn đối với Đức Thánh Tam Giang – người đã giúp dân làng chiến thắng thế lực yêu ma quỷ quái.

Tích xưa kể lại: Khi quân Lương tấn công nước ta, vua Triệu Quang Phục cùng quân sĩ đã chiến đấu đánh đuổi quân xâm lược. Chiến thắng trở về, đi ngang qua đầm Dạ Trạch, nghĩa quân đã bị đám quỷ đen quấy phá. Hai anh em Trương Hống, Trương Hát (sau khi mất được phong làm Thánh Tam Giang) vốn là hai vị tướng tài giỏi của vua Triệu, đã giao đấu với lũ yêu quái. Không thể đánh bại những vị anh hùng, lũ quỷ đen liền quy phục hai anh em. Từ đó, dân làng tổ chức hội Vật cầu nước vào ngày hóa của Thánh để tưởng nhớ chiến công của hai vị.

Nét đẹp của nền văn minh lúa nước

Hội Vật cầu nước là một nét đẹp của văn minh lúa nước đồng bằng Bắc Bộ, phản ánh tín ngưỡng nông nghiệp sâu sắc. Trong đó, quả cầu tròn tượng trưng cho mặt trời, là nguồn sống cho mọi sự vật trên thế gian. Các quân cầu thi đấu nhằm “giành” lấy ánh mặt trời, cầu mong một năm mưa thuận gió hòa. Chính vì thế, sự tham gia của những thanh niên trai làng không chỉ là thể hiện tinh thần đoàn kết, sức mạnh thể chất mà còn là một biểu tượng của sức sống mạnh mẽ của cộng đồng làng Vân. Ngoài ý nghĩa tâm linh, lễ hội còn là dịp để rèn luyện sức khỏe, thỏa mãn niềm đam mê vận động và nâng cao tinh thần thể dục thể thao của cộng đồng.

Những trận đấu cam go

Lễ hội Vật cầu nước được tổ chức 4 năm một lần, từ ngày 12 – 14 tháng Tư Âm lịch. Các công đoạn chuẩn bị cho lễ hội đều rất nghiêm ngặt và đặc biệt. Trước lễ hội, làng Vân sẽ bầu chọn những người có uy tín, khỏe mạnh để tham gia vào các công việc trọng yếu như ban tế, quân cầu và các vai trò điều hành lễ hội. Quân cầu phải là những trai làng chưa vợ, khỏe mạnh và có tinh thần đồng đội cao. Đặc biệt họ phải xuất thân từ 4 giáp trong làng. Mỗi giáp cử ra 4 người tham dự, tổng cộng là 16 quân cầu.

Khi lễ tế kết thúc, các quân cầu sẽ vào sân vật cầu rộng lớn, bao quanh là bùn đất, tượng trưng cho khu đầm lầy. Các quân cầu được chia thành hai đội: mỗi bên 8 người, mục tiêu là đưa quả cầu vào hố của đối phương. Cuộc tranh tài diễn ra quyết liệt trong sự cổ vũ nhiệt tình của người dân. Mỗi trận kéo dài hai giờ đồng hồ. Mỗi quả cầu được thả vào lỗ của đối phương sẽ được tính là một điểm. Trận đấu có thể kéo dài suốt 3 ngày, với các trận đấu dồn dập và không thiếu những pha gay cấn. Các quân cầu đều thể hiện quyết tâm chiến thắng. Mặc kệ bùn đất trơn trượt, cả người lấm lem. Tất cả đều thi đấu hết mình với tinh thần thể thao nhiệt huyết.

Ngoài việc thi đấu, lễ hội còn bao gồm các nghi thức truyền thống như uống rượu trận, ăn cỗ và tạ ơn các thần linh đã phù hộ cho làng. Trong những ngày này, làng quê yên bình đã tràn ngập không khí lễ hội sôi động với tiếng trống, chiêng vang vọng khắp muôn nơi.