Đó chỉ là một chiếc cặp lồng bằng nhôm đã cũ nằm trên nóc cái chạn bát của mẹ. Nắp của cặp lồng không có núm cầm”. Con đã từng băn khoăn với nhiều câu hỏi về nó.
Và rồi lớn dần lên, con nhận ra, câu trả lời lại bắt đầu từ những điều thật giản dị!
Những kỷ niệm ngọt ngào
Mẹ sinh em Thơ giữa tháng giêng hai rét mướt, mưa bụi bay trắng đồng chiêm và hoa đào dệt hồng ngõ vắng. Bố tất tưởi đội nón mê của bà xách cặp lồng cơm bước ra ngõ, tắt qua đồng mang đến trạm xá cho mẹ. Bụng cặp lồng đựng lưng cơm tẻ vụ mùa tháng mười thơm lựng. Miệng cặp lồng há ra đớp trọn lấy cái khay bé tí chia làm hai ngăn. Một ngăn xanh nõn canh rau ngót nấu suông. Một ngăn vàng ươm thịt lợn nạc rang nghệ. Mẹ mở nắp cặp lồng, khói cơm bay lên như sương. Cơn đau sinh nở đã qua. Chỉ còn niềm vui làm mẹ đọng trên giọt mắt. Bố bảo đặt tên con gái là Thơ vì mẹ rất yêu thơ. Lớn lên con làm thơ vì được uống dòng sữa thi ca của mẹ, ngấm lời ru ca dao của bà.
Cặp lồng theo chân bố
Con lên 3 tuổi, mẹ gửi con ở nhà trẻ có sân kho rất rộng trông ra cánh đồng. Cả ngày mẹ chạy chợ, làm nương, dệt chiếu và cả trăm công việc không tên. Hằng ngày, mẹ dậy sớm, nấu cơm cho vào cặp lồng để bố kịp đưa con tới lớp rồi đi vào xưởng mộc. Con mặc áo đan sợi ngồi trên chiếc ghế mây buộc sau xe đạp của bố, đầu đội mũ nan có viết mực Cửu Long chữ “Tuấn” rất nắn nót, bay bướm, để không bị nhầm mũ với bạn khác. Cặp lồng khi ấy treo toòng teng trước ghi - đông theo nhịp đạp gập ghềnh của bố mỗi ban mai.
Cặp lồng ủ chữ cho con
Sớm đông, mẹ đội thúng hàng xén sang đò đi chợ huyện sớm. Tan học trường làng về, con thấy dòng chữ viết bằng phấn trắng trên cánh cửa gỗ xanh: “Mẹ ủ cơm cặp lồng trong chăn, con ăn rồi học bài trông nhà, chiều mẹ về”. Bụng đói ngấu, con sà vào bên giường, lần giở từng lớp chăn thơm mùi nắng mới. Chiếc cặp lồng nóng hâm hấp như sốt, tung chăn ra thấy cặp lồng đổ mồ hôi nhễ nhại. Ăn cơm xong con vẫn nhớ để phần sẻ ra đĩa cho con mèo khoang vươn mình trong tro ấm.
Cặp lồng gói cả yêu thương
Trưa hè, bà cặm cụi bên bếp lửa nấu cơm, khói trắng lẩn vào tóc bạc. Con xách cặp lồng nhảy chân sáo đem cơm ra đồng cho mẹ, chuồn chuồn tíu tít bay trên ngọn cỏ mật, cỏ may. Mẹ nghỉ tay, mở cặp lồng cơm ngạt ngào hương lúa chín. Con chiền chiện quên hót, con cào cào quên bay, con chuột đồng quên chạy, ngất ngây thưởng thức thứ mùi hương vụ mùa no ấm.
Con lớn dần lên học xa nhà, mẹ vẫn dậy sớm nấu cơm cho vào cặp lồng để con mang theo. Vẫn là miếng trứng rán bùi, vuông thịt kho, quả cà muối giòn bình dị đấy thôi mà con ăn ngon miệng lạ lùng. Bởi cặp lồng cơm ăm ắp, đong đầy tình yêu thương của mẹ. Tình yêu thương ấy chưa bao giờ vơi đi theo năm tháng để con no cái bụng, cứng cái chân.
Chiếc cặp lồng bằng nhôm ấy cũ lắm rồi, nắp chẳng có núm cầm và đáy bị bẹp một góc, nhưng là kỷ vật ấm no để mỗi lần chạm vào lòng con càng nhớ mẹ nhiều hơn…
HOÀNG ANH TUẤN (Lào Cai)
